Akademik Veri Yönetim Sistemi
CMAK2021 - Çocukluk Çağında Her Yönüyle Mitokondriyal Hastalıklar Sempozyumu, Ankara, Türkiye, 15 - 16 Ekim 2021, ss.3-4
Duygu Aykol Elitez¹, Tayfun Çinleti², Özlem Özsoy¹, Özge Kamer Karalar Pekuz³, Zümrüt Arslan Gülten³, Tufan Çankaya⁴, Semra Hız Kurul¹, Uluç Yiş¹
¹Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Nöroloji Bilim Dalı
²Dokuz Eylül Üniversitesi Çocuk Genetik Bilim Dalı
³Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi, Çocuk Metabolizma Hastalıkları Bilim Dalı
⁴Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Genetik Anabilim Dalı
Primer koenzim Q10 (ubikinon) eksikliği, ubikinon sentezinde rol alan proteinleri kodlayan genlerdeki mutasyonlara bağlı oluşan, otozomal çekinik kalıtılan, nadir bir hastalıktır. KoenzimQ10 sentez yolağında rol alan genler (PDSS1, PDSS2, COQ2, COQ4, COQ6, ADCK3, ADCK4, COQ9) ile ilişkili olarak etkilenen vakalarda steroide dirençli nefrotik sendrom, ensefalomiyopati, hipertrofik kardiyomiyopati, laktik asidoz ve serebellar ataksi kliniği görülebilmektedir. Bu yazıda primer koenzimQ10 eksikliği ile seyreden, genetik analizindePDSS2 gen mutasyonu saptanan bir olgu sunulmaktadır .
13 yaş kız olgumuzda nefrotik sendrom, hipertrofik kardiyomiyopati, işitme kaybı, total optik disk atrofisi, ensefalomiyopati, ataksi, nöbet ve global gelişme geriliği bulguları mevcuttu. Hastada mevcut klinik bulgular ile koenzim Q10 eksikliği düşünülerek yüksek doz oral ubikinon replasmanı başlandı ve kısmi fayda gördüğü gözlendi. Hastanın beyin nörogörüntülemesinde ‘Korpus kallozum genu ve splenyumda, komşu beyaz cevherde ve dentat nukleusta lezyonlar,serebellar atrofik değişiklikler’ mevcuttu. Metabolik tetkiklerinde anlamlı patolojik bulguya rastlanmadı. İzleminde tekrarlayan inme benzeri atakları gözlendi ve son dönem böbrek yetmezliği gelişti. Yaygın tonik klonik nöbetleri olan olgunun EEG’sinde zemin ritmi düzensizliği ve jeneralize epileptiform anormallik mevcuttu. Mendelian hastalıklarla ilişkili 579 gen içeren “Kalıtılabilir Sendromlar Paneli” ile hasta tetkik edildiğinde PDSS2 geninin 8.ekzonunda muhtemel patojenik, homozigot c.1145C>T (p.S382L) değişimi saptandı. Bu varyant Sanger dizileme ile doğrulandı. Aile içi dağılım analizinde ebeveynlerin bu değişim için taşıyıcı oldukları belirlendi. PDSS2 geni, koenzim Q10 biyosentez yolağındaki ilk enzim olan dekaprenil difosfat sentazın bir subünitini kodlamaktadır. Olgumuzun kliniği literatür ile uyumlu seyir göstermiştir¹-².
Sonuç olarak, bu mutasyon infantil başlangıçlı çoklu sistem tutulumu gösteren bir hastalık tablosuna yol açmaktadır. Yüksek doz oral koenzim Q10 tedavisi hastalığın klinik semptomları üzerine fayda sağlaması nedeniyle erken tanı hayati önem taşımaktadır. İnfantil başlangıçlı ensefalopati ve nefrotik sendromla seyreden vakalar mutlaka koenzimQ10 eksikliği yönünden tetkik edilmelidir.