Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Dokuz Eylül Üniversitesi, Güzel Sanatlar Fakültesi, Tekstil ve Moda Tasarımı Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2024
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Gamze ATALAY
Danışman: Gülcan Batur
Özet:
ÖZET
Moda ve tekstil endüstrisi, ölçekli ve hızlı üretim süreçleri sebebiyle pek çok
çevresel soruna neden olmaktadır. Bu endüstri, aşırı doğal kaynak kullanımı, yüksek
oranda tekstil atığı üretimi ve kimyasal atıkların çevreye olan olumsuz etkileri gibi
konularda özellikle eleştirilmektedir. Bu sorunları çözmek, etkilerini azaltmak ve moda
endüstrisini daha sürdürülebilir bir yapıya taşımak amacıyla son yıllarda yapılan
araştırmalar, özellikle tekstil baskı ve boyacılığında kullanılan boyarmaddelerin çevre ve
insan sağlığı üzerindeki olumsuz etkilerine odaklanmaktadır. Sektörde yaygın olarak
kullanılan sentetik boyarmaddeler, boyama ve baskı işlemleri öncesinde, sırasında ve
sonrasında yapılan apre işlemleri sırasında kullanılan kimyasallarla birleştiğinde, bu
maddeler atık sular aracılığıyla doğaya karışmakta ve insan sağlığı için ciddi tehditler
oluşturmaktadır. Bu nedenle, tekstil baskıcılığın alternatif doğal materyallerle yapılan
baskı ve boyama yöntemlerine yönelik talep artmıştır. Bu yöntemlerden biri olan ekolojik
baskı, doğadan alınan yaprak, çiçek gibi malzemeler kullanılarak kumaşların
desenlendirilme işlemi olarak tanımlanabilir ve bu süreç, sürdürülebilir moda anlayışını
desteklemektedir.
Bu araştırma, Avustralya'da yetişen endemik bitki türlerini kullanarak, hızlı
moda akımının aksine, yavaş moda ve sürdürülebilirlik prensiplerini destekleyen ekolojik
baskı denemeleri yapmaktadır. Bu denemeler, çeşitli mordanlama yöntemlerinin ve
potansiyel endemik bitkilerin baskı kalitesine olan etkilerini incelerken, çevre ve insan
sağlığına zarar veren kimyasallara alternatif doğal çözümler sunmaktadır. Bu çalışma,
tekstil ve moda endüstrisinin çevresel ayak izini azaltmaya yönelik önemli bir katkı
sağlamakta ve ekolojik baskının popülerleşmesine öncülük etmektedir.
Bu çalışmada Avustralya’da yetişen 35 adet endemik bitki türü kullanılarak
çevre ve insana zarar veren hızlı moda akımının aksine yavaş moda ve sürdürülebilirliği
destekleyen 50 adet ekolojik baskı denemeleri yapılmıştır. 3 farklı eko baskı yöntemi ve
5 farklı mordanlama yöntemi kullanılan denemeler sonucunda çeşitli mordanlama
yöntemlerinin ve potansiyel endemik bitkilerin baskı kalitesine etkileri incelenmiştir.
Alınan sonuçlar doğrultusunda ekolojik baskı için iyi sonuç alınan endemik bitkiler,
v
mordanlama işlemleri ve baskı yöntemleri belirlenmiş ve tum bu bilgilerle kapsül bir giysi
koleksiyonu hazırlanmıştır.
Anahtar Kelimeler: Eko Baskı, Avustralya Endemik Bitkiler, Ekolojik
Tasarım, Sürdürülebilirlik.