Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: AYBALA CEYLİN GÜRPINAR
Danışman: Fatma Ebru İkiz
Özet:
Bu araştırmanın temel amacı, öğretmen adaylarının bilinçli farkındalık, bilişsel esneklik ve ruhsal belirtileri arasındaki ilişkilerin incelenmesidir. Araştırmanın örneklemini İzmir Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesinde öğrenim gören 396 öğretmen adayı oluşturmuştur. Araştırmada veri toplama araçları olarak; Bilinçli Farkındalık Ölçeği (BFÖ), Bilişsel Esneklik Envanteri (BEE), Kısa Semptom Envanteri (KSE) ve araştırmacı tarafından katılımcıların sosyodemografik özelliklerine dair bilgi edinmek için kişisel bilgi formu kullanılmıştır. Verilerin analizi SPSS 22.0 programı aracılığıyla gerçekleştirilmiş, Pearson Korelasyon Analizi ve regresyon analizi uygulanmıştır. Araştırma sonucunda, bilinçli farkındalık ile ruhsal belirtiler geneli ve depresyon, anksiyete, olumsuz benlik, somatizasyon ve hostilite alt boyutları arasında istatistiksel olarak anlamlı düzeyde negatif yönde ilişki olduğu saptanmıştır. Sonuçlara göre, bilinçli farkındalık ile bilişsel esneklik toplam ve alternatif, kontrol alt boyutları arasında istatistiksel olarak anlamlı düzeyde pozitif yönde ilişki olduğu saptanmıştır. Araştırma sonucunda, bilişsel esneklik toplam ve alternatif, kontrol alt boyutları ile ruhsal belirtiler geneli ve depresyon, olumsuz benlik, somatizasyon, hostilite alt boyutları arasında istatistiksel olarak anlamlı düzeyde negatif yönde ilişki saptanmıştır. Araştırmada yapılan regresyon analizi sonucunda, bilinçli farkındalık ve bilişsel esneklik geneli ile bilişsel esneklik kontrol alt boyutunun ruhsal belirtileri istatistiksel olarak anlamlı düzeyde yordadığı tespit edilmiştir. Buna göre bilinçli farkındalık tek başına ruhsal belirtilerin %18'ini yordamaktadır. Bilişsel esnekliğin tek başına ruhsal belirtilerin %17.2'sini, bilişsel esneklik kontrol alt boyutunun tek başına ruhsal belirtilerin %23'ünü açıkladığı bulunmuştur. Bilinçli farkındalık ve bilişsel esneklik kontrol alt boyutunun birlikte ruhsal belirtilerin %31'ini açıkladığı saptanmıştır. Ayrıca bilinçli farkındalık düzeyinin bilişsel esneklik düzeyinin anlamlı bir yordayıcısı olduğu saptanmıştır. Bilinçli farkındalık, bilişsel esneklik ve ruhsal belirtiler sosyo-demografik değişkenler açısından incelendiğinde ise, yapılan regresyon analizleri sonucunda mutluluk algısı, algılanan mutsuzluk, sınıf düzeyi ve psikolojik destek alma durumunun ruhsal belirtileri yordayıcı değişkenler olduğu ve birlikte ruhsal belirtiler toplam varyansının %21.2'sini açıkladığı; algılanan mutluluk, algılanan mutsuzluk ve bölümün bilinçli farkındalığı yordayıcı değişkenler olduğu ve birlikte bilinçli farkındalığın toplam varyansının %10'nunu açıkladığı; algılanan mutluluk, cinsiyet, algılanan mutsuzluk, sınıf düzeyi ve bölüm değişkenlerinin bilişsel esnekliği yordayıcı değişkenler olduğu ve birlikte bilişsel esneklik toplam varyansının %13'ünü açıkladığı bulunmuştur. Sonuç olarak bilinçli farkındalık ve bilişsel esnekliğin ruh sağlığını koruyucu yapılar olduğu ve bilinçli farkındalıktaki artışın bilişsel esneklikte olumlu etkiler sağlayacağı tespit edilmiştir. Elde edilen bulgular alan yazın ışığında tartışılmıştır. Anahtar Kelimeler: Bilinçli farkındalık, bilişsel esneklik, ruhsal belirtiler, beliren yetişkinlik, öğretmen adayı.