Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Bilimleri, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2022
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: SENA İDİL YUKARUÇ
Danışman: Necla Fırat
Özet:
Bu çalışmada ortaöğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin okul müdürlerinin mizah tarzları ile kendilerinin örgütsel bağlılık düzeylerine ilişkin algıları arasındaki ilişkiler belirlenmeye çalışılmıştır. Araştırmanın evrenini Nevşehir İli merkez ilçesinde yer alan 19 ortaöğretim kurumunda görev yapan 544 öğretmen oluşturmuştur. 2018-2019 ve 2019-2020 öğretim yılında bu kurumlarda çalışan 177 öğretmenden veri toplanmıştır. Veri toplama aracı olarak araştırmacının geliştirmiş olduğu "Kişisel Bilgi Formu", Martin, Puhlik-Doris, Larsen, Gray ve Weir (2003) tarafından geliştirilen ve Yerlikaya (2003) tarafından Türkçe'ye uyarlanan "Mizah Yaşantıları Ölçeği" ve Üstüner (2009) tarafından geliştirilen, "Öğretmenler için Örgütsel Bağlılık Ölçeği" kullanılmıştır. "Mizah Yaşantıları Ölçeği"ndeki "Kendini Geliştirici Mizah" boyutunun okul müdürlerinin mizah tarzlarını öğretmen algılarına göre belirlemede geçerli olmayacağı düşünülmüş ve bu boyuta ilişkin maddeler ölçekten çıkarılmıştır. Araştırmada 6 alt probleme yanıt aranmış, verilerin çözümlenmesinde aritmetik ortalama, standart sapma, t- testi, Kruskal Wallis-H, Mann Whitney U testleri ile korelasyon analizi ve çoklu regresyon analizi yapılmıştır. Araştırmanın bulguları aşağıdaki gibi özetlenebilir: Öğretmenler, okul müdürlerinin mizah tarzlarını değerlendirdikleri Mizah Yaşantıları Ölçeğinin "Katılımcı-Sosyal Mizah" boyutuna "katılıyorum" düzeyinde, "Saldırgan Mizah" boyutuna "kararsızım" düzeyinde ve son olarak "Kendini Yıkıcı Mizah" boyutuna ise "katılmıyorum" düzeyinde puan vermişlerdir. Buna göre okul müdürleri, öğretmen algılarına göre en çok "Katılımcı Sosyal Mizah"ı, en az ise "Kendini Yıkıcı Mizah"ı kullanmaktadırlar. Erkek öğretmenler, kadın öğretmenlere oranla, okul müdürlerinin "Katılımcı-Sosyal Mizah"ı diğer mizah tarzlarından daha fazla kullandıklarını düşünmektedirler. Buna karşın diğer boyutlarda öğretmenlerin cinsiyeti anlamlı bir farklılığa yol açmamaktadır. Öğretmenlerin okul müdürlerinin mizah tarzlarına ilişkin algıları arasında branş değişkeni açısından anlamlı bir farklılık saptanmamıştır. Yüksek lisans ve doktora mezunu öğretmenler, lisans mezunlarıyla kıyaslandığında, okul müdürlerinin "Saldırgan Mizah" tarzını diğer mizah tarzlarından istatistiksel olarak daha fazla kullandıkları görüşündedirler. Mizah Yaşantıları Ölçeğinin diğer boyutlarında öğretmenlerin öğrenim düzeyi değişkeni açısından anlamlı fark belirlenmemiştir. Öğretmenlerin yaşına göre okul müdürlerinin "Katılımcı Sosyal Mizah" tarzına ilişkin algıları arasında anlamlı farklılık bulunmuştur. 46 yaş ve üzerindeki öğretmenlerin bu boyuttaki puan ortalamalarının 25 yaş ve altı ile 36-45 yaş aralığındaki öğretmenlerden, 26-35 yaş aralığındaki öğretmenlerin puanlarının da 36-45 yaş aralığındaki öğretmenlerden daha yüksek olduğu sonucuna ulaşılmıştır. "Saldırgan Mizah" ve "Kendini Yıkıcı Mizah" boyutlarında ise öğretmenlerin puanlarının yaşa değişkeni açısından anlamlı bir farklılık göstermediği tespit edilmiştir. Öğretmenlerin Öğretmenler için Örgütsel Bağlılık Ölçeği'ne vermiş oldukları puanlar "bazen" düzeyindedir. Öğretmenlerin örgütsel bağlılıklarına ilişkin algılarının öğretmenlerin cinsiyetlerine, branşlarına, öğrenim düzeylerine ve yaşlarına göre anlamlı bir fark göstermediği tespit edilmiştir. Öğretmen algılarına göre öğretmenlerin "Örgütsel Bağlılık" düzeyleri ile okul müdürlerinin "Katılımcı Sosyal Mizah" düzeyleri arasında istatistiksel olarak anlamlı, pozitif yönlü ve düşük düzeyde bir ilişki vardır. Bununla birlikte öğretmenlerin "Örgütsel Bağlılık" düzeyleri ile okul müdürlerinin "Saldırgan Mizah" düzeyleri arasında istatistiksel olarak anlamlı, negatif yönlü orta düzeyde bir ilişki bulunmuştur. Öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeyleri ile okul müdürlerinin "Kendini Yıkıcı Mizah" düzeyleri arasında ise istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmamıştır. Okul müdürlerinin mizah tarzlarının öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeylerinin yordayıcısı olup olmadığını incelemek için kurulan modele bakıldığında, öğretmen algılarına göre okul müdürlerinin "Saldırgan Mizah" düzeyinin öğretmenlerin "Örgütsel Bağlılık" düzeyini anlamlı şekilde yordadığı görülmüştür. Öğretmen algılarına göre okul müdürlerinin "Katılımcı-Sosyal Mizah" ve "Kendini Yıkıcı Mizah" düzeylerinin öğretmenlerinin "Örgütsel Bağlılık" düzeyinin anlamlı bir yordayıcısı olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Anahtar Kelimeler: okul yöneticisi, okul müdürü, öğretmen, örgütsel bağlılık, mizah tarzları