Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2012
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: CANAN YÖRÜK
Danışman: Fatma Ebru İkiz
Özet:
Bu araştırmanın amacı öğretmen adaylarının öz-yeterlik düzeyleri ile aile işlevlerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesidir. Bu araştırma betimsel yönteme dayanmaktadır. Araştırmanın örneklemi 2010-2011 eğitim öğretim yılında Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesinin farklı bölümlerinde son sınıfta öğrenim gören 206 kız (%58.9) ve 144 erkek (%41.1) olmak üzere toplam 350 öğretmen adayından oluşmaktadır.Verilerin toplanmasında Genel Öz-Yeterlik Ölçeği (GÖYÖ), Aile Değerlendirme Ölçeği (ADÖ) ve araştırmacı tarafından hazırlanan Kişisel Bilgi Formu uygulanmıştır. Verilerin çözümlenmesinde SPSS 19,0 istatistik paket programından yararlanılmıştır. Katılımcıların demografik özeliklerine göre öz-yeterlik ve aile değerlendirme alt ölçek puanlarına yönelik karşılaştırmalarda Mann Whitney U ve Kruskall Wallis H testleri, ayrıca değişkenler arasındaki ilişkileri saptamak için Spearman Brown Korelasyon Analizi kullanılmıştır.Çalışmanın sonunda, genel öz-yeterlik düzeyi ile aile değerlendirme ölçeği toplam puan düzeyleri arasında negatif yönde istatistiksel olarak anlamlı düzeydebir ilişki olduğu bulunmuştur. Genel öz-yeterlik düzeyi arttıkça aile işlevleri toplam puan düzeylerinin düştüğü saptanmıştır.Sonuçlar, anneleri demokratik tutum sergileyen öğretmen adaylarının öz-yeterlik düzeylerinin anneleri koruyucu, otoriter ve mükemmeliyetçi tutum sergileyenlerin öz-yeterlik düzeylerine göre daha yüksek olduğunu ortaya koymaktadır. Ayrıca, genel olarak yaşamından memnun olan öğretmen adaylarının öz-yeterlik düzeylerinin yaşamından memnun olmayanlara göre daha yüksek olduğu saptanmıştır.Çalışmada öğretmen adaylarının öz-yeterlik düzeylerinin ve aile işlevlerinin yaşa ve annenin meslek değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı düzeyde farklılık göstermediği saptanmıştır. Ancak katılımcıların demografik özelliklerine göre toplam aile işlevlerinde ve aile işlevlerinin bazı alt boyutlarında istatistiksel olarak anlamlı düzeyde farklılıklar olduğu saptanmıştır. Bu sonuçlar aşağıda sırasıyla verilmektedir:- Kızların toplam aile işlevlerinde ve iletişim, roller, duygusal tepki verebilme, davranış kontrolü, genel işlevler alt boyutlarında aile işlevlerinin erkeklerin aile işlevlerinden daha sağlıklı olduğu saptanmıştır.- Yaşamının büyük bölümünü kentte geçiren öğretmen adaylarının duygusal tepki verebilme alt boyutunda aile işlevlerinin köy ve küçük şehirde geçirenlerin aile işlevlerinden daha sağlıklı olduğu saptanmıştır.- Kardeşi olan öğretmen adaylarının gereken ilgiyi gösterme alt boyutunda aile işlevlerinin kardeşi olmayanların aile işlevlerinden daha sağlıklı olduğu saptanmıştır.- İki kardeş olan öğretmen adaylarının problem çözme, iletişim, duygusal tepki verebilme, genel işlevler alt boyutlarında aile işlevlerinin dört ve üstü kardeş olanların aile işlevlerinden daha sağlıklı olduğu saptanmıştır.- Ailelerinin gelirini 1500TL ve üstü olarak ifade eden öğretmen adaylarının problem çözme ve duygusal tepki verebilme alt boyutlarında aile işlevlerinin, ailelerinin gelirini 1499TL altı olduğunu ifade eden öğretmen adaylarının aile işlevlerinden daha sağlıklı olduğu saptanmıştır.- Ebeveynlerinin ilgisiz tutum sergilediğini ifade eden öğretmen adaylarının aile işlevlerinin en sağlıksız, demokratik tutum sergilediğini ifade eden öğretmen adaylarının aile işlevlerinin en sağlıklı olduğu saptanmıştır.- Annenin ve babanın eğitim düzeyi arttıkça aile işlevlerinin daha sağlıklı olduğu saptanmıştır.- Babalarının işsiz olduğunu ifade eden öğretmen adaylarının toplam aile işlevlerinde ve iletişim, gereken ilgiyi gösterme, genel işlevler alt boyutlarında aile işlevlerinin en sağlıksız, babaları emekli olanların ise aile işlevlerinin en sağlıklı olduğu saptanmıştır.- Öğretmenliği isteyerek seçen öğretmen adaylarının duygusal tepki verebilme ve genel işlevler alt boyutlarında aile işlevlerinin öğretmenliği isteyerek seçmeyenlerin aile işlevlerinden daha sağlıklı olduğu saptanmıştır.- Yaşamından memnun olanların aile işlevlerinin yaşamından memnun olmayanların aile işlevlerinden daha sağlıklı olduğu saptanmıştır.Sonuç olarak, bu çalışmada genel öz-yeterlik düzeyleri yüksek olan öğretmen adaylarının aile işlevlerinin daha sağlıklı olduğu; cinsiyetin, kardeşe sahip olmanın, ebeveyn eğitim durumu ve tutumlarının öğretmen adaylarının aile işlevleri üzerinde etkili olduğu tespit edilmiştir.