Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Dokuz Eylül Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kentsel Tasarım (Yüksek Lisans Programı), Türkiye
Tezin Dili: İngilizce
Öğrenci: Nurdan Çağla Çamaş
Danışman: Gözde Ekşioğlu Çetintahra
Özet:
Dünyada geleceğin yetişkinleri olan çocukların korunması için uluslararası birçok adım atılmış ve çocuklara Birleşmiş Milletler
tarafından belirli çocuk hakları tanınmıştır. Tanınan bu haklar kentlerde çocuklara yönelik mekansal uygulamaların olması
gerekliliğini ortaya çıkarmış ve çocuğun sağlıklı gelişimi için kentsel mekanın da önemini göstermiştir. Bu bağlamda mimarlık ve
kent planlama gibi mekan düzenleme disiplinlerinin üretimleri olan mekansal uygulamalar da önemli hale gelmiştir. Bununla ilgili
geliştirilen bir kısım mekansal uygulamalar (Woonerf sokak düzenlemesi, Home-Zone sokak düzenlemesi, Hackney Oyun Sokağı)
bulunmaktadır. Ancak bunlar çocukların yetişkinlerin bakış açısından üretilmiş mekanlarla sınırlandırılmasına yönelik çalışmalar
olup kent bütününe yayılmamakta ve yetişkinlerin gözünden çocukların ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik olan uygulamalar olarak
değerlendirilmektedir. Bu ise çocuğun mekan için gerçek düşüncesini ve mekana yönelik algısını göz ardı eden bir kısım karar
süreçlerinin bulunduğunu da göstermektedir.
Son yıllarda, çocuk için yapılan başarılı mekansal uygulamaların (yapıdan kent ölçeğine kadar) çocuk katılımına temellendirildiği ve
çocuğun hem karar verme mekanizmalarına katılımını hem de mevcut durumu değerlendirmesine yönelik girişimlerin hedeflendiği
izlenmektedir. Hem ülkemiz kentlerinde hem de gelişmiş ülkelerin kentlerinde, Çocuk Dostu Kent iddiasını ortaya koyan bir kısım
girişimler bulunmaktadır. Bu girişimlerin ortak özelliği, farklı yöntemler uygulansa da çocuğun karar mekanizmalarına katılımını
sağlamak ve çocuk için oluşturulacak mekanların çocuk gözünden uygulamalarının yapılmasını sağlamaktır. Uygulanan yöntemler,
odak grup çalışmaları, anketler, atölyeler gibi ölçümlere dayanmaktadır. Bu ölçümler, eğitimli araştırmacılar tarafından
değerlendirilip veri oluşturması için kullanılmaktadır. Ancak söz konusu yöntemlerin, uzun zaman alması, çok sayıda çocuğa değil
yalnızca belirli gruplara ulaşılabilmesi ve dolayısıyla kentte yapılmış ve/veya yapılacak bir düzenlemenin değerlendirilmesi için
yeterli örnekleme ulaşılamaması gibi sorunsalları da içermektedir.
Oysaki mekan düzenlemesinde fiziksel çevre nitelikleri kadar kullanıcıya ilişkin verilerin de elde edilmesi önemlidir. Bu bağlamda
çocuğun kentsel mekana yönelik beklentilerinin ölçümlenmesi, kullanıcıya yönelik verimli mekanlar üretilmesi için bir gerekliliktir.
Bu tez çalışmasında, aynı anda farklı nitelikleri olan (sosyo-demografik, kültürel, ekonomik, vb.) çocuklara ulaşabilecek ve çocuğun
yaşadığı mekanı ve/veya kent bütününü değerlendirmesini sağlayacak bir dijital oyun temelli ölçüm aracı geliştirilmesi
hedeflenmektedir. Bu ölçüm aracının hem çocuğun mekan algısını hem de davranışını ölçmeyi sağlayacak bir niteliğinin olması
beklenmektedir. Ölçüm aracının, kentsel alanda üretilen kararlar için veri oluşturacağı düşünülmektedir.