Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Dokuz Eylül Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Biyofizik, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2023
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: EMRE ESKİCİOĞLU
Asıl Danışman (Eş Danışmanlı Tezler İçin): Çağdaş Güdücü
Eş Danışman: Murat Özgören
Özet:
İnsan beyninin yapısal işleyişi nedeniyle fonetik işlemlemenin asimetrik çaprazlanması sonucunda sağ kulaktan duymuş oldukları sesler sol hemisferde işlemlenirken, sol kulaktan duymuş oldukları sesler korpus kallozum vasıtasıyla sağ hemisferde işlemlenmektedir. Dikotik dinleme testi, her iki kulağa aynı anda hecelerin sunulmasıyla yapılır. Dikotik dinleme testinde, sadece işitsel sistemin asimetrisi değerlendirilmez aynı zamanda ilişkili bilişsel süreçler de değerlendirilir. Bu çalışmanın amacı kadın ve erkek seslerinin dikotik dinleme üzerindeki etkisini incelemektir. Katılımcılar 18-45 yaş aralığında (28,54 ± 6,23), nörolojik veya işitsel bozukluğa sahip olmayan 10 erkek ve 14 kadından oluşmaktadır. Sesten yalıtılmış bir odada oturan katılımcılara altı hece (ba, da, ga, pa, ka, ta) kulaklık aracılığıyla dinletilmiştir. Katılımcılardan ilk veya en iyi duydukları heceyi, altı tuşlu yanıt klavyesinde sağ ellerini kullanarak işaretlemeleri istenmiştir. Dikotik dinleme testinde erkek ve/veya kadın seslerini içeren dört oturum sıra etkisini ortadan kaldırmak üzere dengelenmiş sırada uygulanmıştır. Bu oturumlar: iki kulağa kadın sesi, iki kulağa erkek sesi, iki kulağa da erkek ve kadın sesleri (mono oturum), sağ kulaktan erkek sol kulaktan kadın sesleri ve sağ kulaktan kadın sol kulaktan erkek sesleri (stereo) sunulmuştur.
Beyin yanallaşmasının kadın sesi verilen oturumda hem kadın hem erkek sesinin yer aldığı oturuma (stereo) göre anlamlı olarak azaldığı, bir başka deyişle, sağ kulak baskınlığının azaldığı saptanmıştır. Yalnızca erkek ve stereo oturumdaki hatalı yanıt sayıları arasında anlamlı fark olduğu saptanmıştır. Stereo oturumda total hemoglobin (HbT) değerleri incelendiğinde sol prefrontal bölge ile orta arasında anlamlı fark saptanmıştır. Mono oturumda HbT değerleri incelendiğinde de sol prefrontal bölge ile orta arasında anlamlı fark saptanmıştır. Orta prefrontal bölgedeki HbT değerlerine bakıldığında stereo ve kadın oturumları, kadın ve mono oturumları, erkek stereo oturumları ve erkek mono oturumları arasında anlamlı fark saptanmıştır. Katılımcılar mono ve stereo oturumlarda erkek sesi ile seslendirilen heceleri daha çok tercih etmişlerdir. Kadın katılımcıların daha çok erkek sesi ile seslendirilen heceleri, erkek katılımcıların da daha çok kadın sesi ile seslendirilen heceleri tercih ettikleri gözlenmektedir. Stereo oturumu sağ kulak ve sol kulak tercihi etkisi altında ses ya da katılımcı cinsiyetinin dikotik dinleme testi üzerine etkisini verirken, mono oturum, kulaktan bağımsız her iki kulakta da hem kadın hem erkek sesi içerdiğinden sadece cinsiyet tercihini yansıtmaktadır. Yine de stereo ve mono oturum ES ve KS oturuma kıyasla 4-5 kat daha fazla kan akışı (HbT) ortaya çıkarmıştır. Bu durum sesin fiziksel özelliklerini yanı sıra cinsiyet farklılığın da devreye girmesi ile daha geniş bir bölgenin uyarılmasından kaynaklanıyor olabilir.