Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Dokuz Eylül Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Fizyoloji Yüksek Lisansı, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2023
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: HELİN DEMİRTAŞ
Danışman: İlkay Aksu
Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu
Özet:
Sosyal izolasyon, tüm yaş gruplarında
görülmekle beraber özellikle yaşlılıkta yaygındır. Oksitosin, olumlu sosyal
etkileşimin etkilerini ve sonuçlarını koordine etmek ile de görevlidir. Bu çalışmanın amacı, sosyal izole
edilen yaşlı dişi sıçanlara intranazal oksitosin verilmesinin kognitif
fonksiyonlar, davranış değişiklikleri ve
hipokampus (HPC) ile prefrontal korteksteki (PFC) Beyin Kaynaklı
Nörotrofik Faktör (BDNF) ve Vasküler Endotelyal Büyüme Faktörü (VEGF) üzerine
etkisini araştırmaktır.
Çalışmada, yirmi sekiz adet yaşlı, dişi, 18-24 aylık Sprague Dawley cinsi sıçan
kullanıldı. Hayvanlar dört gruba ayrıldı: kontrol (K), sosyal izole (Sİ),
oksitosin izole (Oİ) ve oksitosin sosyal
(O). Dört haftalık sosyal izolasyonun son iki haftasında hayvanlara 14
kez intranazal olarak 2 mg/kg
oksitosin veya salin uygulandı. Oksitosinin son
dozundan sonra, davranışsal fonksiyonları değerlendirmek için davranış
deneyleri gerçekleştirildi. PFC ve HPC bölgelerindeki BDNF, VEGF miktarlarını
değerlendirmek için ELISA kitleri kullanıldı. Çalışmanın sonucunda PFC ve HPC
BDNF ve HPC VEGF miktarının gruplar arasında anlamlı bir fark yaratmadığı
bulundu. PFC VEGF miktarı, O ve Oİ grubunda Sİ grubuna göre arttı.
Morris su tankı deneyinde, öğrenme testleri sırasında gizli platformu bulmak
için harcanan süre tüm gruplarda gün geçtikçe anlamlı şekilde azaldı. PFC ve HPC nöron sayımı yapıldı. HPC nöron sayısı Oİ
grubunda, K ve Sİ grubuna göre yüksek bulundu; ayrıca O ile Sİ grubu arasında
anlamlı bir fark olduğu sonucuna ulaşıldı. Oksitosin, Sİ sıçanlarda PFC VEGF
miktarının artmasını sağladı. Sİ, üç odalı sosyal etkileşim testinde sosyalliği
bozulan, boş alanda sosyal alana göre daha çok zaman geçiren tek grup olarak
belirlendi. Bu bulgulardan yola çıkarak oksitosinin, stresin yol açtığı
kognitif ve davranışsal değişiklikler üzerinde koruyucu bir etkiye sahip
olabileceğini söyleyebiliriz. Yaşlı dişi sıçanlar, oksitosin uygulaması ve
sosyal izolasyon üzerine daha çok çalışma yapılmasına ihtiyaç vardır.
Anahtar Sözcükler: Sosyal
izolasyon, yaşlanma, intranazal oksitosin, kognitif fonksiyon, nörotrofik
faktörler