Simav (Kütahya) Ovasında yeraltısuyu jeotermal akışkan etkileşiminin sayısal modelleme ile değerlendirilmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Dokuz Eylül Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2024

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: YAĞMUR AKPINAR

Danışman: Celalettin Şimşek

Özet:

Simav Ovası Ege bölgesinin iç kesimlerinde yer almaktadır. Simav ovası doğu-batı

doğrultusunda fay sistemleri ile kontrol edilen bir graben sistemine sahiptir. Bölge

kapalı bir havza niteliğinde olduğundan ovada oluşan Simav Gölü, DSİ tarafından

açılan kanal ile drene edilerek kurutulmuştur. Çalışma alanındaki ana kaya Kalkan

Formasyonu olmak üzere, temel kayalarını ise migmatitler ve gnayslar

oluşturmaktadır. Kalkan Formasyonun üzerinde gri yapıda, kahve renkli kuvarsit,

muskovit, kalk şistlerden oluşan Simav Metamorfitleri bulunmaktadır. Simav Ovası

bir çöküntü ovası olduğundan, alanın güney kesimlerindeki yüksek rakımlı alanlardan

aşınma ve taşınma ile gelen sedimanlar doldurmuş ve kalınlığı 150 metreye ulaşan bir

alüvyon malzeme ile doldurulmuştur. Bölgede alüvyon birimi yeraltı suyu sağlayan en

önemli akiferi oluşturur.


Simav Ovasında D-B yönlü oluşan fay sistemleri tüm birimleri kesmiş ve bu fay

sistemleri bölgede jeotermal sistemin oluşmasında etkili olmuştur. Eynal, Çitgöl ve

Naşa jeotermal sahaları bölgede önemli sistemleri oluşturur. Bölgede jeotermal

sistemden yararlanmak amacı ile derinliği 958 metreye ulaşan üretim kuyuları

açılmıştır. Kuyu dibi sıcaklığı maksimum 163 dereceye ulaşan bu sahalar yüksek

jeotermal potansiyele sahiptir. Bölgede bazı kuyular sığ açılmış olup, üretilen

jeotermal sular ısıtma, seracılık ve termal turizm amaçlı kullanılmaktadır. Bölgede

yeraltı suyu seviyesinin zaman içerisinde yağışa değişikliğine bağlı beslenim miktarı,

aşırı çekim ve alüvyon tabanında bulunan jeotermal sistemin etkileşiminin

araştırılması oldukça önemlidir. Bu yoldan hareketle, yapılan çalışmada yukarıda

belirtilen üç farklı senaryo altında yeraltısuyu seviye davranışı sayısal modelleme ile

anlaşılmaya çalışılmıştır.


Bölgede daha önceki yıllarda araştırma amaçlı açılan sondaj kuyu verileri

kullanılarak model kalibre edilmiştir. Yapılan modelde yüksek bir korelasyon

katsayısı (r=0,97 üzerinde) elde edilmiş olup, sistem için oluşturulan modelin sistemi


v


temsil edecek özellikte olduğu düşünülmüştür. Yapılan modelleme çalışmasında

yeraltısuyu akımının yüzeysel akaçlama ile paralel olarak batı kesime doğru olduğu,

alüvyon altındaki fay sistemleri ile yüzeye çıkan sıcak akışkanın alüvyon akiferde fay

boyunca bir karışım gösterdiği ortaya konulmuştur. Havzada yeraltısuyu yüzey suyu

etkileşimi açısından ele alındığında yeraltısuyunun Simav Çayına boşalan bir sisteme

sahiptir.