Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2022
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: HASAN HÜSEYİN AKTAŞ
Danışman: Şenol Alpat
Özet:
Bu araştırmanın temel amacı, deneysel etkinliklere dayalı argümantasyon tabanlı bilim
öğrenme (ATBÖ) yaklaşımının, ortaöğretim 9.sınıf öğrencilerinin biyoloji dersi “enzimler”
konusundaki akademik başarıları ve biyoloji dersine yönelik tutumları üzerindeki etkilerini
incelemektir. Bu araştırmada nicel ve nitel araştırma tekniklerinin bir arada yer aldığı karma
yöntem araştırması kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, 2019-2020 Eğitim-Öğretim
yılında İzmir ilindeki bir ortaöğretim kurumunun 9. sınıfında öğrenim gören öğrenciler
oluşturmuştur. Bu öğrencilerin öğrenim gördüğü sınıflardan bir sınıf deney grubu (N=30)
diğer sınıfta kontrol grubu (N=30) olarak rastgele seçilmiştir. Kontrol grubunda dersler
programa uygun yöntemlerle (geleneksel yöntem) tamamlanmış, deney grubunda ise dersler
deneysel etkinliklere dayalı ATBÖ yaklaşımına uygun olarak tasarlanmış ve işlenmiştir.
Bunun yanında deney grubu öğrencileri 5’erli 6 gruba ayrılmış ve laboratuvarda enzimlerin
optimum özelliklerine yönelik deneysel etkinlik yapılmıştır.
Araştırmanın verileri; enzimler konusu akademik başarı testi, biyoloji tutum ölçeği ve
15 maddeden oluşan yapılandırılmış açık uçlu sorular ile toplanmıştır. Ayrıca deney grubu
öğrencileriyle yapılan laboratuvar etkinlikleri kapsamında öğrencilere Toulmin’in argüman
ögelerine (iddia, veri, gerekçe, destek, çürütme) göre argüman çalışma kağıtları hazırlanmış
olup deney öncesi ve deney sonrasında uygulanmıştır.
Araştırma verilerinin analizi sürecinde SPSS 20.0 paket programı kullanılmıştır.
Ancova analizlerinden elde edilen sonuçlara göre hem akademik başarı testinde hem de
biyoloji tutum ölçeğinde ön testten son teste deney grubu lehine anlamlı bir fark bulunmuştur.
Laboratuvar etkinliğine dayalı argümantasyon tabanlı bilim öğrenme (ATBÖ) yaklaşımı
deney grubu öğrencilerinin akademik başarıları ve biyoloji dersine yönelik tutumlarında
pozitif yönde anlamlı bir fark oluşturmuştur. Ayrıca araştırmanın nitel boyutunu kapsayan
yapılandırılmış açık uçlu sorulara deney grubu ve kontrol grubu öğrencilerinin verdikleri
cevaplar incelenmiş olup burada enzimler konusu ile ilgili kavram yanılgıları (enzimler asidik
ix
veya baziktir, enzimler kimyasal reaksiyonu başlatırlar, enzimler her sıcaklıkta denatüre
olurlar, ortamın protein yapısı arttıkça enzim aktif olur, enzimler sulu ortamda bozulurlar vb.)
tespit edilmiştir.
Sonuç olarak deneysel destekli ATBÖ yaklaşımının öğrencilerin biyoloji dersine
yönelik tutumlarını olumlu yönde etkilediği ve akademik başarılarını artırmada etkili bir
öğretim yaklaşımı olduğu söylenebilir. Bununla birlikte öğrencilerin Toulmin argümantasyon
modelinde yer alan bileşenlere göre argüman oluşturma becerilerinin süreç içerisinde geliştiği
ve argüman puanlarının artış gösterdiği görülmektedir. Ayrıca kullanılan yöntemin
öğrencilerin eleştirel düşünme becerilerine katkı sağladığı düşünülmektedir. Biyoloji dersinde
öğrencilerin başarılarının artması için, biyoloji dersinde kimya bilgisi içeren konuların
disiplinlerarasına uygun yöntemlerle verilmesinin uygun olacağı öneri olarak verilebilir.