Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Sanatta Yeterlik
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Dokuz Eylül Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2022
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: MUSTAFA KİBARKAYA
Danışman: Mehmet Koştumoğlu
Özet:
Bu tez çalışması, işitme engelli
çocukların dil ve algı gelişimindeki eksikliklerini gidermek için, görsel
eğitim yöntemleri ve mobil teknolojilerden yararlanmanın öğrenmeye katkısını
sorgulamaktadır. Yapılan araştırmada, işitme engelli bireyler için oluşturulan
sözlük ve eğitim kitaplarının görsel iletişim açısından göz ardı edildiği
saptanmıştır. İşaret dilinde çok önemli bir yere sahip olan dudak, mimik ve
beden hareketlerinden yoksun olarak, tek kare fotoğrafla öğretmeye çalışan bir
yöntem yetersizdir. İşaret dili eğitim sorunlarının çözümüne yönelik; görsel
iletişim ve görsel algı kuramları doğrultusunda oluşturulan Mobil Görsel Sözlük
tasarımının, iki boyutlu pdf sözlük ve kitaplardan daha yararlı olacağı öngörülmektedir.
Çalışmanın ilk bölümünde mağara
çizimlerinin zamanla nasıl sembollere ve ses kümelerine dönüştüğünü gösteren
alfabenin evrimi ve görsel iletişimin tarihsel arka planı analiz edilmiştir.
Retorik, Göstergebilim ve Görsel algı kuramlarının işaret diliyle olan ilişkisi
sorgulanmıştır. İkinci bölümde, işitme engelliler için uygulanmış ve
uygulanmakta olan eğitim yöntemleri incelenerek alan bilgisi oluşturulmuş ve
temel sorunlar saptanmıştır.
Elde edilen verilerle, Alfabedeki her
bir harf için bir kavram, tipografik dışavurum yöntemiyle tasarlanmış ve
etkileşimli mobil sözlükte kullanılmak üzere animasyon haline getirilmiştir.
Ayrıca sözcüğün, işaret dilindeki kullanımı canlı modelin dudak, mimik ve beden
hareketleriyle videoya alınarak, mobil uygulama için hazırlanmıştır. Türkçe
İşaret Dili (TİD) parmak alfabesi sayısal font tasarımı yapılarak, bilgisayar
ve bilişim ortamındaki işaret dili font eksikliğimiz giderilmiştir. Son olarak,
mobil ve bilişim teknolojilerine uyumlu, çoklu ortam öğeleriyle
zenginleştirilmiş, Türkçe İşaret Dilini ve sözcük dağarcığını geliştirmeyi
amaçlayan bir Görsel İletişim Sözlüğü tasarlanmıştır. TİDGİS adı verilen etkileşimli
mobil sözlük uygulaması, bilişim ortamlarında ve android sistemde test
edilmiştir.
Anahtar
Sözcükler: İşitme Engelli, Görsel İletişim,
Eğitim, Mobil Sözlük, Grafik Tasarım