Dijital Platformların Belgesel Üretim, Dağıtım, Tüketim İlişkileri Üzerine Etkileri: Netflix Belgeselleri


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Dokuz Eylül Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü, Film Tasarımı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2023

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: SEVİNÇ KARATAŞ

Danışman: Ozan Otan

Özet:

İnsan var olduğu andan itibaren dünyayı ve yaşayışı anlamlandırabilmek için anlatılar

evreni inşa etmiştir. Anlatılar, tarih boyunca insanlığın kendisi ve diğer insanlarla

kurduğu bağı güçlendiren bir iletişim aracı halini almıştır. İnsanın var ettiği bütün kültürel

yapı içerisinde yer alan üretim biçimlerinde -ilkel dönem mağara resimlerinden

günümüzdeki dijital yazılımlara kadar- anlatılarla karşılaşmak mümkündür. Bu çalışma,

tarihsel süreç içerisinde kendi anlatı yapısını oluşturan Belgesel Sinemanın, günümüzde

en çok rağbet gören dijital platform olan Netflix içinde, geçirdiği teknik ve anlatısal

dönüşüme odaklanmayı hedeflemektedir.

İnternet alanında meydana gelen web 2.0 anlayışı dijital film endüstrisini de etkileyerek

seyirciyi edilgen bir yapıdan çıkarıp daha etkin bir konuma oturtmaya başlamıştır. Dijital

bir platform olan Netflix’in de üretim, tüketim ve dağıtım olanakları film üretme

pratiklerini ve izleme alışkanlıklarını değiştirdiği gibi Belgesel Sinema anlayışını da hem

teknik hem de anlatı bakımından değiştirmeye başlamıştır. Teknik anlamda meydana

gelen gelişmeler biçimsel anlamda belgesel sinemayı kurmaca film anlayışına

yaklaştırırken (sinematografi, montaj, yeniden sahneleme ve anlatının devimi açısından)

içerik olarak daha kişisel anlatılar rağbet görmeye başlanmıştır. Bu bağlamda tez

kapsamında ele alınan Netflix orijinal yapım belgesel film örnekleri olan Dr. Stutz (2022)

ve Tell Me Who I Am (2019) biçim ve içerik bağlamında kapsamlı olarak çözümlenmiştir.

Çözümleme sonucunda Netflix’in üretim, tüketim ve dağıtım ilişkisi diyalektiğinde

‘değişen’ belgesel anlatısı seyirciyi filme dahil etme noktasında daha öznel hikayelerin

anlatımına yöneldiği sonucu çıkarken, sinematografik dil kurmaca film teknikleriyle

özdeşlik kurması açısından dikkat çekmiştir.