Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Dokuz Eylül Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Sosyoloji Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2023
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Işık Öztürk
Danışman: Nilüfer Demir
Özet:
Madde bağımlılığı geçmişten günümüze çok ciddi bir halk sağlığı ve toplumsal sorun olarak karşımıza çıkmaktadır. Özellikle literatür incelendiğinde kadınların madde bağımlılığı ile erkeklerin madde bağımlılığının nedenlerinin ve vücuda etkisinin farklılaştığı görülmektedir. Bu nedenle kadın madde bağımlılığını daha görünür olmasını sağlamak için çalışmamız sadece kadın madde bağımlılığını ele almıştır. Yapılan çalışmalarda kadınların maddeye, alkole karşı daha savunmasız olduğu gözler önüne serilmektedir. Aynı zamanda erkeklere göre daha az kullanımda bile daha çabuk bağımlı oldukları aktarılmaktadır.
Araştırmanın temel problemi, “Kadınların aile yapılarının ve aile ilişkilerinin madde bağımlılığına etkisi nasıldır?” sorunun incelenmesidir. Çalışmamız, Ege Üniversitesi Madde Bağımlılığı, Toksikoloji ve İlaç Bilimleri Enstitüsü’ne tedavi olmaya gelen 10 madde bağımlısı kadınla gerçekleştirilen nitel bir çalışmadır. Araştırmamızda örnek olay deseni planlanmıştır. Araştırma bulgularımız, aile yapısının ve ilişkilerinin kadın madde bağımlılığında büyük bir etkisi olduğunu göstermektedir. Kadınların hem doğdukları aileden hem de kurdukları yeni ailelerinden oldukça etkilendikleri görülmektedir. Ebeveyn tutumları ve aile içindeki iletişim, kendi kurdukları ailenin yapısı ve ilişkileri, aile içinde bağımlılık geçmişi olması ya da eşin/partnerin madde kullanıyor olması, aile içinde vefat olması ya da eş/partner ile boşanmaların/ayrılıkların olması, hem
doğdukları aile içinde hem de kendi kurdukları aile içinde şiddetin olması kadınları madde bağımlılığına başlatan ailevi faktörler olarak bulunmuştur. Anne-baba boşanmasının madde bağımlılığına etkisi olmadığı görülmüştür. Aile içindeki gelenek ve göreneklerin, aile içindeki anne-baba rol dağılımının madde bağımlılığına çok az etkisi olduğu görülmüştür. Ancak evlilik içindeki rol dağılımının kadınlar üzerinde olumsuz bir etkisi olduğu görülmüştür. Madde bağımlısı kadınların nüks yaşama(bağımlılığın tekrarlanması) sebepleri yoksunluk ve olumsuz ailesel etkileşimler olarak bulunmuştur.
Anahtar Kelimeler: Madde Bağımlılığı, Kadın, Aile Yapısı, Aile İlişkileri.