Kent merkezlerinde otopark talebinin belirlenmesine ve yönetilmesine ilişkin bir değerlendirme yöntemi, İzmir Alsancak örneği


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Dokuz Eylül Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2022

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: DENİZ CİNKİŞ

Danışman: Hilmi Evren Erdin

Özet:

Türkiye'de hızla artmakta olan kentleşme ve taşıt sahipliliği, beraberinde kentlerde ulaşım sorunlarının yaşanmasına yol açmaktadır. Kentlerde yapılan ulaşım ve imar planlarının otomobil odaklı olmasına karşın otopark ihtiyacı göz ardı edilmiştir. Özellikle kentin her yerinden yolculuk çeken kent merkezlerinde talebin yüksek olmasına bağlı olarak otopark alanları ihtiyacı karşılayamamıştır. Bu durum geleneksel yönetim stratejileri çerçevesinde yeni yol dışı genel otopark alanlarının oluşturulmasına sebep olmuştur. Literatürde otopark arzını verimli yönetmek amacıyla talebin belirlenmesine ilişkin farklı yöntemler ele alınmıştır. Bu doğrultuda, çalışmada örnek alan olarak seçilen İzmir'in kent merkezi Alsancak'taki üç yol dışı genel otoparkın yürüme mesafesi üzerinden tanımlanan etki alanında otopark talebinin belirlenmesine ilişkin arazi kullanım, yol nitelikleri ve alternatif ulaşım parametreleri kullanılarak bir değerlendirme yöntemi uygulanmıştır. ArcGIS programı ile uygulanan yöntemde; arazi kullanımların yönetmeliğe göre ayrılması gerekli otopark sayısı, yolculuk üretim miktarları, taşıt sayısı, yolların hizmet türü, şerit sayısı ve yönü, durakların yürüme mesafeleri ile toplu taşıma sefer sayıları parametreleri kullanılarak alandaki otopark talep dağılımı hesaplanmıştır. Parametrelerin farklı ağırlıklarına göre değerlendirilen otopark talep olasılıkları içerisinden arazi kullanımlarla ilgili parametrelerin ağırlıkta olduğu olasılık seçilerek değerlendirmeler yapılmıştır. Sonuçta talebin Alsancak'ın güney bölgelerinde yoğunlaştığı tespit edilmiştir. Bu kapsamda üç yol dışı otopark incelendiğinde hem yer seçimi hem de tasarım açısında tam otomatik otoparkının avantajlı olduğu sonucuna varılmıştır. Ayrıca yol dışı otoparkların yer seçimi, tasarımı ve talep yönetim stratejilerine ilişkin değerlendirmeler yapılmış ve öneriler geliştirilmiştir.