Avrupa Birliği Sürecinde Yunanistan'a Yönelik Türk Dış Politikasının Dönüşümü: Neoklasik Realist Bir Analiz


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2023

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: TUĞCAN DURMUŞLAR

Danışman: İrem Aşkar Karakır

Özet:

Bu tez, Avrupa Birliği (AB) adaylık sürecinde Türkiye’nin Yunanistan’a yönelik dış politikasını neoklasik realist teori ışığında ve 1999 ile 2011 ve 2012 ile 2022 yılları arasını kapsayan iki ayrı dönem içinde analiz etmektedir.  Neoklasik realist araştırma tasarımında bağımsız değişken olarak uluslararası sistem, AB ve Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) Türk dış politikası üzerindeki etkisi üzerinden analize dahil edilmiştir. Uluslararası sistemin getirdiği kısıt ve fırsatları, kendi filtrelerinden geçiren müdahaleci değişkenler olarak Türk karar alıcıların algıları ve ülke içi faktörler belirlenmiştir. Müdahaleci değişkenlerin, uluslararası sistemin etkilerini, bağımlı değişkenler olan dış politika tercihlerine nasıl yansıttıkları analiz edilmiştir. Tezin temel iddiası, Türk karar alıcıların algılarının müdahaleci değişkenler olarak, Yunanistan’a yönelik dış politika oluşumunda belirleyici bir rol oynadığıdır. Bu doğrultuda, tezin cevabını aradığı birincil araştırma sorusu; sistemik sinyallerin, Türk karar alıcılar tarafından nasıl algılandığı ve bu algıların dış politika tercihlerine nasıl yansıdığıdır. Türkiye’nin Yunanistan’a yönelik izlediği dış politika, sadece iki ülke arasındaki uyum veya anlaşmazlıklarla değil aynı zamanda büyük güçlerin politikalarıyla şekillenen bir ilişkiler örüntüsü üzerinde yürütülmektedir. Bu kapsamda, realist değerler sisteminin temel varsayımlarından ve neoklasik realizmin de birim düzeyli faktörlere verdiği açıklayıcı rolden yararlanılmıştır. Araştırma sonucunda, Türkiye’nin Yunanistan’a yönelik dış politikasının, sistem düzeyli unsurlardan önemli ölçüde etkilendiği görülmüştür. Bununla beraber, Türk karar alıcıların, ulusal çıkar tanımlamaları ve sistemik faktörlere dair algıları, dış politika tercihlerinin oluşturulmasında belirleyici rol oynamıştır.