Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2023
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: TUĞCAN DURMUŞLAR
Danışman: İrem Aşkar Karakır
Özet:
Bu tez, Avrupa Birliği (AB) adaylık sürecinde Türkiye’nin Yunanistan’a
yönelik dış politikasını neoklasik realist teori ışığında ve 1999 ile 2011 ve
2012 ile 2022 yılları arasını kapsayan iki ayrı dönem içinde analiz etmektedir.
Neoklasik realist araştırma tasarımında
bağımsız değişken olarak uluslararası sistem, AB ve Amerika Birleşik
Devletleri’nin (ABD) Türk dış politikası üzerindeki etkisi üzerinden analize
dahil edilmiştir. Uluslararası sistemin getirdiği kısıt ve fırsatları, kendi
filtrelerinden geçiren müdahaleci değişkenler olarak Türk karar alıcıların
algıları ve ülke içi faktörler belirlenmiştir. Müdahaleci değişkenlerin,
uluslararası sistemin etkilerini, bağımlı değişkenler olan dış politika
tercihlerine nasıl yansıttıkları analiz edilmiştir. Tezin temel iddiası, Türk
karar alıcıların algılarının müdahaleci değişkenler olarak, Yunanistan’a
yönelik dış politika oluşumunda belirleyici bir rol oynadığıdır. Bu doğrultuda,
tezin cevabını aradığı birincil araştırma sorusu; sistemik sinyallerin, Türk
karar alıcılar tarafından nasıl algılandığı ve bu algıların dış politika
tercihlerine nasıl yansıdığıdır. Türkiye’nin Yunanistan’a yönelik izlediği dış
politika, sadece iki ülke arasındaki uyum veya anlaşmazlıklarla değil aynı
zamanda büyük güçlerin politikalarıyla şekillenen bir ilişkiler örüntüsü
üzerinde yürütülmektedir. Bu kapsamda, realist değerler sisteminin temel varsayımlarından
ve neoklasik realizmin de birim düzeyli faktörlere verdiği açıklayıcı rolden
yararlanılmıştır. Araştırma sonucunda, Türkiye’nin Yunanistan’a yönelik dış
politikasının, sistem düzeyli unsurlardan önemli ölçüde etkilendiği görülmüştür.
Bununla beraber, Türk karar alıcıların, ulusal çıkar tanımlamaları ve sistemik
faktörlere dair algıları, dış politika tercihlerinin oluşturulmasında
belirleyici rol oynamıştır.