Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir Uluslararası Biyotıp ve Genom Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2022
Tezin Dili: İngilizce
Öğrenci: ESRA BULUT ATALAY
Eş Danışman: Şerif Şentürk
Danışman: Hülya Ayar Kayalı
Özet:
Normal konsantrasyonu oldukça düşük olan
D-2-hidroksiglutarat (D-2HG), yüksek seviyede üretilerek karsinogenez sürecine
katılmaktadır. Bu oncometabolit yabanıl tip veya mutant IDH enzimlerine ek
olarak, hücre tipine özgü çeşitli enzimler tarafından üretilmektedir. Bu tezin
amacı, D-2HG üretim yolaklarını ve bu onkometabolitin kolon kanseri
metabolizmasındaki etkisini incelemektir.
İlk olarak, TCA ve Cori döngüsü, glutaminoliz ve
Glikolizde rol alan bazı metabolitlerin konsantrasyonları in vitro ve in
vivo olarak belirlenmiştir. D-2HG düzeyi kolon adenokarsinom hücre hatlarında
(Caco-2 ve SW620) önemli ölçüde yükselirken, kolon epitel hücre hattında
(CCD-18Co) tespit edilememiştir. SW620 hücrelerinde IDH1/2 genlerinde mutasyon
olmadığı belirlenmiştir. Sonraki adımda, D-2HG üretimi yabanıl tip IDH1
enziminin susturulduğu hücrelerde (IDH1 KO) kontrole kıyasla yaklaşık olarak 2.5
kat azalmıştır, fakat üretim devam etmiştir. L/D-2HG üretiminde rol alan MDH2
enziminin mRNA seviyesi IDH1 KO hücrelerde anlamlı seviyede artmıştır. MDH ve
LDHA enzim inhibitörleri ayrı ayrı uygulandıktan sonra D-2HG seviyesi
belirlenememiştir. Hasta kaynaklı ksenograft modeller (PDX) ile yapılan
çalışmalarda da benzer bulgular elde edilmiştir. Son olarak, mutant IDH1
enziminin D-2HG üretimindeki etkisini incelemek için R132H mutasyonu
CRISPR/Cas9 yöntemi kullanılarak oluşturulmuştur ve D-2HG seviyesinin
değişmediği görülmüştür.
Sonuç olarak, D-2HG’nin üretim yolağı belirlenmiş ve
bu onkometabolitin üretimi durdurularak kolon kanserine yönelik yeni bir terapötik
yaklaşım sağlanmıştır.
Anahtar Sözcükler:
D-2-hidroksiglutarat,
kolon kanseri, metabolizma, CRISPR/Cas9, PDX modeli