Akademik Veri Yönetim Sistemi
V. ULUSLARARASI HALK KÜLTÜRÜ VE SANAT ETKİNLİKLERİ SEMPOZYUMU, Ankara, Türkiye, 12 - 14 Ekim 2017, ss.163-165
BOZKIR KÜLTÜRÜ GİYİM VE AKSESUARLARINDA
DERİNİN KULLANIMI
USE OF LEATHER IN THE CLOTHING AND ACCESSORIES
IN BOZKIR CULTURE
Öğretim Görevlisi Canan ERDÖNMEZ
*DEÜ, Güzel Sanatlar Fakültesi, Tekstil ve Moda Tasarımı Bölümü/Aksesuar Tasarımı Anasanat Dalı İzmir, Türkiye
**DEU, Fine Arts Faculty, Textile and Fashion Design,Accessory Design (Department/Institute), İzmir, Türkiye
canan.erdonmez@gmail.com
ÖZET
Türklerde dericilik, ilk olarak Orta Asya bozkır kültüründe görülmektedir. Dericilik Orta Asya'dan Anadolu topraklarına yayılmış Osmanlı İmparatorluğu Döneminde zirveye ulaşmıştır. Savaşçı ve yarı göçebe olan Türkler deriyi çadırdan tabak çanağa, giyimden savaş aksesuarlarına yaşamlarının her alanında kullanmıştır. Eski Türkler gerek göçebe hayatın gereği gerekse hayvancılıkla uğraşmalarından dolayı çoğunlukla dış giyim, pantolon, çarık, çizme, heybe, zembil, para keseleri, koşum takımları, deri tulumlar, su mataraları, yemek tabaklarının mahfazaları, vb. birçok araç gereci deriden üretmiştir. Eski Türklerde koyun, kuzu, sığır, tilki, ayı derisi ile koyun, keçi, deve yünü kullanılmıştır. Ayrıca deri üstüne bezemeler son derece büyük ustalıkla yapılmıştır. Eyer, başlık, at takımları ve araba koşumları deri, kösele ve meşinden üstün bir şekilde işlenmiştir. Gerek deri üzerine bezemeler gerekse deri aplikasyonların çok ileri bir aşamada olduğu bilinmektedir. Bu araştırmada, Türk Kültüründe derinin kullanım alanları, yeri ve önemi üzerinde durulmuştur.
Anahtar kelimeler: Bozkır Kültürü, Dericilik, Giyim ve Aksesuarlar
ABSTRACT
Leatherwork among Turks was first seen in the Middle Asia Bozkır culture. Leatherwork spread from Middle Asia to Anatolian lands and climaxed during the Ottoman Empire. Turks who were warriors and semi-nomadic used leather in every parts of their lives from tent to tableware, clothing to war accessories. Whether because of the necessities of the nomadic lifestyle or engaging ranching, old Turks mostly make much equipment like outwear, trousers, rawhide sandals, boots, saddlebag, basket, pouch, horse harness, lysterbag, canteen, cover of dinner service, etc. of leather. Old Turks used sheepskin, cowhide, fox skin, bearskin and fleece, angora and camel wool. Furthermore ornaments on leather were practiced skilfully. Saddle, hood, horse and vehicle harnesses were processed of leather, stout and buff leather. Whether the ornaments on leather or leather appliques are known to have been in advanced level. In this research use area, place and the importance of leather have been discussed.
Key words: Bozkır culture, leatherwork, clothing and accessories