Bas Ses Fenomeni ve İklim Değişikliği Nedeniyle Kent İçi Bas Seslerin İnsana Etkileri

Işıkhan C., Ercan H. A.

12. Uluslararası Hisarlı Ahmet Sempozyumu, Kütahya, Türkiye, 9 - 12 Haziran 2022, cilt.1, ss.88-95

  • Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
  • Cilt numarası: 1
  • Basıldığı Şehir: Kütahya
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.88-95
  • Dokuz Eylül Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

İnsan için düşük frekanslı (bas) sesler her zaman fenomendir. Cori spezzati ile girilen bas ses kaosundan, basso continuo ayrıcalığına; double bass ile orkestrada yaylı genişlemesinden walking bass çekiciliğine kadar bas sesler müzikte her zaman ayrıcalıklı olmuştur. Akustikte diğerlerine göre bas sesler için daha özel hesaplamalar yapılır, mekânlar tasarlanır. İnsan yaş aldıkça bas ses duyarlılığının çok daha arttığı hatta içine kapanık kişilerde bas ses algısının tavan yaptığı iddia edilir. Tarihsel süreçte ses kayıtlarında en çarpıcı değişim bas seslerde yaşanmıştır. Hepsi bir tarafa sadece çevresel ses sistemlerinde kendisine apayrı bir hoparlör bahşetmek bile bas seslerin insan için tahmin edilenden çok daha önemli olduğunu göstermektedir.

 

Bas seslerin insan için bu derece önemli olmasında, işitmede bazı fonksiyonların devreye girmesiyle algıda yarattığı etki mi sebeptir halen bir araştırma konusu ama bas seslerin fiziksel özelliği gereği uzak mesafelere ve üstelik neredeyse engel tanımadan iletilebilmesi etkiyi arttıran en önemli neden olsa gerek. Üstelik bas sesler, tekil olmaktan öte tüm ses kaynaklarının bileşkesi halinde hareket ettiklerinde çok daha çarpıcı sonuçlar doğurabilmekteler. Tıpkı kent seslerinde olduğu gibi. Geçtiğimiz yıl tamamlanan projemizde kent içinde diğerlerinin aksine yoğun olarak ortaya çıktığını ispatladığımız bas seslerin kentli insanda vertigo potansiyelini arttırabileceği hipotezini ortaya attık. Araştırmamız halen devam ediyor.  Diğer taraftan, iklim değişikliğinin yol açtığı sera gazı etkisiyle sıcaklıkların giderek artarak kentteki bas sesleri daha uzağa ve daha hızlı ileteceği bilimsel bir gerçek. Dolayısıyla iklim değişikliğinin özellikle kent içi yoğun nüfuslu bölgelerde özelde bas ama genelde kaynaklardan yayılan tüm seslere ivme kazandıracağı ve insanı olumsuz etkileyebileceği yönünde bir görüşe sahibiz.

 

Bu çalışmada, bas ses fenomeni ve insandaki ayrıcalığı ile kentteki bas ses varlığının geçmiş projemizde elde ettiğimiz kanıtları aktarılacak, iklim şartları değiştikçe ve sera gazı etkisiyle sıcaklıklar arttıkça kentteki bu bas seslerin daha hızlı ve yoğun hareket etmesiyle insanda yaratacağı etkilerinden bahsedilecektir.