10. Uluslararası Atatürk Kongresi, Ankara, Türkiye, 8 - 09 Kasım 2023
Ülkemizde tüm toplumsal, kültürel
ve siyasal yapının değişimi Kurtuluş Savaşı’nın kazanılmasından sonra başlar.
Mustafa Kemal Atatürk, Türk toplumunun yaşayışını Batı anlayışına yöneltmenin
yanında ülkemizi her alanda Avrupa toplumlarının seviyesine çıkarmayı
amaçlamıştır. Kurtuluş Savaşı’nın
ardından düşünsel, eğitimsel ve yaşamsal açıdan devrimlerini birer birer
gerçekleştirirken sanatı da unutmamıştır. Sanatı hem devrimin geniş kitlelere
tanıtılmasında hem de ulusal bilincin yayılmasında bir araç olarak
görmüştür. Bu düşünceyle birlikte güzel
sanatlarda başarılı olunursa devrimlerde de başarılı olunacağına, tüm
devrimlerin geniş kitlelere sanatla daha kolay yayılacağına inanmış ve bunu
sürekli vurgulamıştır. Müzikten resme heykelden opera ve tiyatroya tüm sanat
dallarıyla ilgilenmiş ve her konuşmasında güzel sanatların önemini ifade
etmiştir. Kurduğu Cumhuriyet’in temellerini ulusun bütünleşmesi ve
güçlenmesinde temel öğelerden biri olan kültür üzerine oturtmuştur. Kültürün
gelişiminde tiyatronun yerinin farkına varmıştır. Tanzimat ve sonrasındaki
Meşrutiyet döneminde tiyatronun eski geleneksel tiyatrodan koptuğu gözlemlenir.
Meşrutiyetle birlikte tiyatroda millileşme sürecinde ilk adım atılmıştır. Bu
dönemde Batılı tarzdaki tiyatro örnek alınmıştır ama tiyatro amatörlükten
kurtulamamıştır. Meşrutiyet döneminde başta konservatuar olarak kurulan
Darülbedayi’nin gelişerek İstanbul Şehir Tiyatrosu olması, Türk ve Müslüman
kadınların sahneye çıkma özgürlüğünü kazanması, Ankara’da “ resim, tezyini
sanatlar, mimarlık ve heykeltıraşlık “ eğitiminin yanında “musiki ve temaşa”
sanatlarında eğitimin gerçekleştiği Musiki Muallim Mektebi’nin, Milli Musiki ve
Temsil Akademisi’nin, Ankara Devlet Konservatuarı ve İstanbul Devlet
Konservatuarı’nın kurulması Cumhuriyet döneminde Mustafa Kemal Atatürk’ün
yönlendirmesi ve desteğiyle gerçekleşmiştir. Bu çalışmanın amacı, onun kültür değişimini
ortaya koyarken sanata bakış açısını, tiyatro sanatına ve sanatçılara verdiği
önemi vurgulamaktır. Özellikle yaşanmış olaylardan yola çıkarak tiyatroya
verdiği değeri kendi cümleleriyle örnekler verme yöntemiyle aktarmak, yeni
nesillere onun eğitimli usta bir sanatçı gibi duyarlı kişiliğini anlatmak
amaçlanmıştır. Bildiride; sanatçılara ve tiyatro sanatına dair Mustafa Kemal
Atatürk’ün düşünceleri ve dönemin tiyatro sanatındaki kazanımları, yazılı -
basılı kaynaklar olan anı kitapları, Türk Tiyatrosu ile ilgili kitaplar, döneme
ait dergiler, konuyla ilgili makaleler ve görsellerden faydalanılarak
incelenmeye ve ortaya konmaya çalışılacaktır.