Dolaşımda kodlamayan RNA’lar ve sıvı biyopsi

Sıvı biyopsiler, doku dışındaki vücut sıvılarında bulunan DNA, RNA ve protein yapıdaki moleküllerin non-invazif olarak eldesi ile hastaların tanı, takibi ve tedavisi açısından kullanışlı biyobelirteç olma özelliği taşıyan moleküllerdir. Toplumda bireylerin taranarak değişik hastalıklar için riskli bireylerin tanımlanması, izlemi ve tedaviyi öngörme açısından sıvı biyopsi temelli biyobelirteçler kullanıma girmeye başlamıştır. İdeal bir biyobelirteç, non-invazif ya da minimum invazif işlemlerle hastadan kolayca elde edilebilmeli, stabil olarak vücut sıvılarında bulunmalı ve hastalık durumu ile değişim gösteren özelliklerde ve hastalığa spesifik olmalıdır. Kodlamayan RNA'lar fizyolojik ve gelişimsel süreçleri ve hastalıkları regüle eden, değişik tipte, yeni tanımlanmaya başlayan RNA tipleridir. Kodlamayan RNA'lar uzunluklarına göre uzun kodlamayan ve kısa kodlamayan RNA'lar olarak başlıca iki kısma ayrılmaktadır. Kodlamayan RNA'lar özellikle dolaşımda stabil olarak bulunmaları nedeniyle başta kanser olmak üzere değişik hastalıklarda sıvı biyopsi kavramı içinde değerlendirilebilecek moleküler belirteçler olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu bölümde dolaşımdaki sıvı biyopsiler ve kodlayıcı olmayan RNA'ların onkoloji alanında kullanımları ve özellikleri hakkında bilgi verilmektedir.