Akılcı Olmayan İlaç Kullanımı: Olgu Sunumu

10. Ulusal İSTAHED Aile Hekimliği Kongresi, Gazimagusa, Kıbrıs (Kktc), 13 - 17 Kasım 2023, ss.128

Akılcı Olmayan İlaç Kullanımı: Olgu Sunumu

Muhammet Emin Aydın

Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi, Aile Hekimliği Ana Bilim Dalı

Amaç: Akılcı olmayan ilaç kullanımı; hastaların tedaviye uyumunun azalmasına, ilaç etkileşimlerine, bazı ilaçlara

karşı direnç gelişmesine, şikayetlerin geçmemesine, hastalıkların tekrarlamasına ya da uzamasına, advers olay

görülme sıklığının artmasına, gereksiz sağlık kurumu başvurusuna ve tedavi maliyetlerinin artmasına neden olmaktadır.

Akılcı olmayan ilaç kullanımını azaltmak için hastaların bilgi eksikliğinin giderilmesi, hasta doktor güveninin

sağlanması ve hastalardan detaylı anemnez almak gerekmektedir.

Yöntem: 62 yaş kadın, ev hanımı, okuryazar değil, 5 yıl önce eşi vefat etmiş, iki çocuğu var, tek yaşıyor. Genel

durumu iyi, mental durumu iyi, hekim oryantasyonu sorunlu, sosyoekonomik düzey düşük. Sigara, alkol tüketimi

yok. Menopoza girme yaşı 52. Babası kalp hastası. Tarafımıza ilaç yazdırmak için gelen hasta şikâyetinin olmadığını

söyledi. Sorular derinleştirilmek istendiğinde kısa cevaplar verdi, acelesinin olduğunu sadece ağrı kesici

yazdırmak istediğini, başka sorunu olmadığını, diğer doktorların sıkıntı çıkartmadığını hemen gitmek istediğini belirtti.

Kronik hastalık yok, analjezik dışında kullandığı ilaç yok. Sağlık kuruluşuna ilaç yazdırma dışında başvurusu

yok, istediği ilaçları her seferinde yazdırmış, bizim kurumumuzda da 3 kez talebi yerine getirilmiş. Hangi ilaçları

kullandığı, ne yazılması istendiği sorulduğunda; 3 NSAİİ, 2 parasetamol grubu ilacın birkaç kutu şeklinde yazılmasını

istedi. Bu ilaçların bu şekilde yazılamayacağı, bunları kullanma sebebini söylemek zorunda olduğu belirtildi.

Hasta istemeyerek uyku sorunları için kullandığını ve başka ilaçların işe yaramadığını, bu ilaçları her gün alması

gerektiğini belirtti. İnsomnia ön tanısı uzun konuşma sonrası öğrenildikten sonra anemnez derinleştirildi. Hasta ne

kadar iyiyim dese de eşinin vefatından sonra uyku sorunları başlamış ve benzer ilaçlar yıllar içinde uyumak için

kullanılmaya başlanmış.

Bulgular: Klinik bulgular: FM’de göz altlarında hafif morluk dışında patoloji yok. NM doğal. Vitaller normal. Beck

depresyon ölçeğine göre hafif depresif. Değerlendirme: İnsomnia için atipik benzodiazepin başlandı, diğer ilaçları

kullanmaması söylendi. Uyku kalitesini artırmaya yönelik uyku hijyeni ile ilgili bilgiler önemle vurgulandı. Son 2 yıldır

kan tetkiki yapılmamış, kan tetkiki planlandı. Zaman akışı:Kan sonuçlarında hafif kolestrol yüksekliği ve A1C:5,9

dışında patoloji yok. Hasta yıllardır olan uyku sorununun çözüldüğünü, bundan sonra kontrolü bize bıraktığını,

hekimlere güvendiğini söyledi. Yürüyüş ve beslenme düzenlemesi yapıldı, uyku hijyeni tekrar vurgulandı. Uyku

ilacına 1 ay devam etmesi son hafta yarım kullanarak azaltması söylendi. GGK istendi negatif geldi. Mamagrofi

için yardımcı olabileceğimiz belirtildi, bunun için sonra geleceğinin sözü alındı. Endoskop ve kolonoskop kesinlikle

istemedi.

Sonuçlar: Hastada lehçesel farklılık ve oryantasyon sorunu olduğu için ilk muayenede iletişimde zorluk yaşandı.

Ön tanı olan depresyon, fibromiyalji ve diğer hastalıklar; anemnez, fizik muayene, test ve tetkiklerle dışlandı.

Hastanın yaşı itibariyle olan taramaları yapılmaya çalışıldı. Farmakolojik tedavi başlandı ve uyku alışkanlıklarında

değişiklik yapıldı. Zopiklon 7,5 mg ilk hafta yarım, iki hafta tam ve sonrasında bir hafta yarım şeklinde tedavi

tamamlandı. Hastaya antihistaminik başlanmadı, çünkü daha öncesinde kullanmış ve işe yaramadığını düşünüyordu,

ayrıca hastanın hekimlere olan güven sorunu konuya dahil edilmek istenmedi. Hastaya tedavi öncesi ve

sonrası uyku ölçeği değerlendirmesi yapılabilirdi. Hastamızın tedaviye uyumu iyi seviyedeydi. Süreç boyunca ve

sonrasında ilaçtan memnun kaldığını, hekimlere olan güveninin arttığını söyledi. Sonuç olarak hekimlerin her daim

hasta anamnezini detaylı alması gerekiyor diyebiliriz ve akılcı ilaç kullanımının önemini tekrar vurgulayabiliriz.

Anahtar Kelimeler: Akılcı ilaç kullanımı, insomnia, uyku sorunları