Akademik Veri Yönetim Sistemi
Montreal 2011 Ecocity World Summit, Montreal, Kanada, 22 - 26 Ağustos 2011
Planlama,
dünyada giderek artan çevre-duyarlı söylemler ve uygulama örnekleriyle
zenginleşmektedir. Ülkeden ülkeye değişen yaklaşım farklılıklarına karşın,
1970’lerde kaynakların optimum kullanımı ile, ardından 1980’lerde
sürdürülebilirlik ve “ortak gelecek” kaygılarıyla şekillenerek gelişen paradoksal
ekolojik ve ekonomik gelişme duyarlılıkları, süreci ekokent olarak adlandırılan
mekansal uygulama arayışlarına taşımıştır.
1972’de Stockholm Bildirgesi ile sürdürülebilir gelişme kavramının temelleri atılmış, insan ve çevre ilişkilerine, devletlerin ekonomik gelişme sorunlarına, çevrenin korunması konusunda uluslararası işbirliğinin önemine değinilmiştir. BM çalışmaları kapsamında 1987’de yayınlanan Brutland Raporu; 1992’de Rio Zirvesi ve 2000’de BM Bin Yıl Zirvesi gibi pek çok etkinlik Türkiye’de de dikkatle izlenmiş, özellikle 1996 Habitat Zirvesinin Türkiye’de yapılması, planlama ve insan-çevre ilişkileri açısından yeni kavram ve yaklaşımların Türkiye’de anlaşılması ve yerleşmesine kolaylık sağlamıştır
Türkiye, BM üyesi ve Avrupa Birliği üyeliği adayı olarak son yıllarda yasal ve kurumsal düzenlemeler yapmaktadır. Örneğin, 7. Beş Yıllık Kalkınma Planı’nda düzenlemelerde sürdürülebilirliğe öncelik verilmesi gerektiği belirtilmiş; Rio Zirvesi’nin ardından uygulamasına geçilen ve ekosistemlerin taşıma kapasitesinin dikkate alınmasını ve gelecek nesillerin haklarının korunmasını amaçlayan Yerel Gündem 21 Türkiye’nin belediyelerinde de uygulanmaya başlamıştır. Ancak diğer yanda gerek izlenen politikalar, gerek planlamanın ranta dayalı araçsal konumu nedeniyle ekoloji duyarlı yaklaşımlar bir “söylem” olarak kalmayı sürdürmektedir.
Dünyanın çeşitli noktalarında ekokent adı verilen mekansal düzenlemeler, kentlerin ekolojik, sosyolojik kurgularına yeni bir biçimlendirme getirmeye başlarken, Türkiye’de otomobil odaklı ulaşım planlaması, tarım alanlarının hızla kentsel alanlara dönüşüm süreçleri devam etmekte, politika üreten siyasi kurumların (partilerin) asal konuları arasına, ne yazık ki çevresel riskler konusunda alınması gereken önlemler girememektedir.
İzmir-Doğançay örneğinde ele alındığı gibi, ekolojik duyarlılık konusundaki bilinç eksikliği, yalnızca politika yapıcıların ve uygulamacıların sorunu değil, halkın da sorunudur.
Bildiride, yukarıda verilen çerçevede Türkiye’nin yapılanma
açısından ekokent deneyimlerine ne mesafede olduğu ve “ekokent”leri deneyimleme
olasılıkları tartışılacaktır.
In recent times, the field of planning experiences a
global rise in terms of environmentally-sensitive discourses and different
cases of implementation. Despite the differences that vary by country, the
optimum use of resources in 1970s that has been followed by the paradox of
ecological and economic development sensitivities guided by sustainability and
“our common future” concerns of 1980s have paved the way to spatial strategies
called ecocities.
The 1972 Stockholm Declaration has been noted as a starting point in development of the sustainability concept, emphasizing the man-environment relations, economical development problems of nations and the importance of protecting the environment. Such events and publications as the Brundtland Report published by UN in 1987, the Rio Summit held in 1992 and the UN Millenium Summit held in 2000 have been carefully monitored by Turkey. Particularly the hosting of the 1996 Habitat Summit by Turkey has facilitated the understanding and adoption of new concepts and approaches concerned with the man-environment relations and planning.
As a member of UN and nominee member of European
Union, Turkey recently takes crucial steps in terms of legal and institutional
regulations. For instance, the 7th Five-year Development Plan has
declared the priority to be given to sustainability in regulations and the
Local Agenda 21, which has been initiated after the Rio Summit and targets at
consideration of the carrying capacity of ecosystems as well as protection of
the rights of future generations, has begun to be implemented in municipalities
throughout the country. However, those approaches that are sensitive to ecology
remain mainly as a “discourse” due to the pursued policies on the one hand, and
the instrumental market-led role of planning on the other.
While ecocities get widespread and bring a new
approach concerning the ecological and sociological setting of cities, the
vehicular traffic-based transportation planning appears to keep its leading
place in Turkey, leading to continuous and rapid conversion of agricultural
fields into urbanized areas. It is unfortunate that measures to be taken
against environmental risks do not appear to take any place among the main
issues covered by political bodies (parties) at all.
As discussed in case of Izmir – Doğançay, the lack of
consciousness in ecological sensitivity is not the problem merely of
politicians, but also of the inhabitants.
In light of this framework, this paper will discuss the distance between Turkey and the experience of ecocities and the possible adoption of the ecocities approach in the country.