Akademik Veri Yönetim Sistemi
2.Ululslararası Katılımlı İzmir Pediatri Kongresi , İzmir, Türkiye, 11 - 13 Eylül 2025, ss.99, (Özet Bildiri)
Giriş:
Çölyak hastalığı (ÇH), çocuklarda boy kısalığına neden olabilen önemli bir kronik otoimmün enteropatidir. Bu çalışmada, boy
kısalığıyla başvuran ve ÇH tanısı alan çocukların büyümesi ve büyümeyi etkileyen faktörlerin değerlendirilmesi amaçlandı.
Yöntem:
2014–2024 yılları arasında çocuk endokrinolojisi polikliniğine boy kısalığı nedeniyle başvuran ve çölyak serolojisi çalışılan 0–
18 yaş arası 1655 olgu retrospektif olarak incelendi. Doku transglutaminaz IgA pozitifliği saptanan, biyopsi ile tanısı
doğrulanan ve en az 1 yıl izlenen olgular çalışmaya dahil edildi. Hastaların tamamının total IgA düzeyleri yaşa göre normaldi.
Takipsiz olanlar, biyopsi ile tanısı doğrulanmayanlar, büyümeyi etkileyecek sistemik hastalığı ya da büyüme hormonu eksikliği
olanlar çalışma dışı bırakıldı. Demografik veriler, antropometrik ölçümler, puberte durumu, laboratuvar parametreleri, kemik
yaşı, enteral beslenme desteği ve glutensiz diyete uyum verileri kaydedildi.
Bulgular:
İncelenen 1655 hastanın 33’ünde (%2,0) doku transglutaminaz IgA pozitifliği saptandı. Takipsiz olan (n=10), biyopsi ile tanısı
doğrulanmayan ve büyüme hormonu tedavisi alan (n=1) olgular dışlandı. Çalışmaya biyopsi ile tanısı doğrulanmış, en az 1 yıl
takip edilmiş toplam 22 hasta dahil edildi. Hastaların %77,3’ü kız (n=17), %22,7’si erkekti (n=5). Ortanca başvuru yaşı 8,6 yaş
(IQR: 5,5) ve ortanca takip süresi 3,5 yıl (IQR: 4,08) idi. Hastaların tanı aldığındaki; ortanca vücut ağırlığı (VA) standart
deviasyon skoru (SDS) −1,9 (IQR: 1,0), ortanca boy SDS’si −2,3 (IQR: 0,9), ortanca vücut kitle indeksi (VKİ) SDS’si −0,8
(IQR: 0,9) idi. Kemik yaşı, takvim yaşına göre ortanca 1,0 yıl geri idi (IQR: 1,25). Ortanca hedef boy SDS’si −0,67 (IQR: 0,7)
saptandı. Glutensiz diyet başlanan tüm olguların %31,8’ine (n=7) izlem sürecinde enteral beslenme desteği de başlandı.
Hastaların son kontrollerindeki ortanca VA SDS’si −1,6 (IQR: 1,2), ortanca boy SDS’si −1,7 (IQR: 1,4) ve ortanca vücut kitle
indeksi (VKİ) SDS’si −0,9 (IQR: 2,1) olarak belirlendi. Tanıdan son kontrole kadarki boy SDS kazancı ortanca değeri 0,42
(IQR: 0,87) idi ve istatistiksel olarak anlamlı bulundu (p= 0,012). Boy kazancı ile yaş, diyete uyum, enteral beslenme desteği,
puberte durumu, kemik yaşı ve IGF-1 düzeyleri arasında anlamlı fark saptanmazken, ferritin düzeyleri ile anlamlı fark bulundu
(p= 0,034). Büyümesi tamamlanan 3 hastadan 2’si hedef boyuna ulaşırken 1’inin hedef boyunun gerisinde kaldığı görüldü.
Hedef boyuna ulaşan hastaların ikisi de diyete tam uyumlu iken hedef boyuna ulaşamayan hasta ise diyete kısmi uyumlu idi.
Sonuç:
ÇH tanısı alan çocuklarda uzun süreli izlemde anlamlı boy kazancı sağlanmakta, hatta hedef boya da ulaşılabilmektedir.
Çalışmamızda önceki çalışmalarla benzer şekilde diyete uyum ile boy kazancı arasında istatistiksel olarak anlamlı ilişki
saptanmamakla birlikte, hedef boya ulaşmada diyete uyumun önemli olabileceği görülmektedir.
Anahtar Kelimeler:Çölyak hastalığı, Boy kısalığı, Boy SDS kazancı, Glutensiz diyet