Akademik Veri Yönetim Sistemi
II. Uluslararası Tarih Sempozyumu, İzmir, Türkiye, 16 - 18 Ekim 2014, ss.849-864
Birinci Dünya Savaşı’nda seferberliğin ilanından sonra yüzde sekseni tarımla uğraşan genç nüfusun silah altına alınması ve çift hayvanı sayısındaki azalma tarımda üretimin düşmesine neden olmuştur. Savaşla birlikte diğer devletlerin temel besin maddelerini ihraç etmeyi yasaklamaları, denizlerden de ablukaya alınmış olan Osmanlı Devleti’nin sivil halkını ve ordusunu besleyebilmesini gün geçtikçe zorlaştırmıştır. 1915’teki Ermeni tehciri, Doğu cephesinde yiyecek eksikliğini daha da ağırlaştırırken Rumların sahil ovalarından sürülmesi, Batı Anadolu’da iaşe sorununu olumsuz yönde etkilemiştir. Ulaşım araçları ve ikmal yollarının yetersizliği de göz önüne alındığında nüfusun beslenmesi başlı başına bir sorun haline gelmiştir. Bütün cephelerde süren yoğun savaş ortamında ordunun ve halkın iaşesinin temeli olan ziraatın aksatılmadan sürdürülmesi hayati bir öneme sahipti. Temel besin maddelerini kendi topraklarından sağlamak için çeşitli yöntemlere başvuran devlet, tarımsal üretime gittikçe artan oranda müdahil olmuştur. Savaş öncesinde yaklaşık 75 milyon dönüm toprağın işlendiği Osmanlı İmparatorluğu’nda bu miktar savaşın ilk yıllarında neredeyse yarıya düşmüştü. Başta İstanbul olmak üzere şehirlerin iaşe darlığı yaşamaya başlamasıyla Harbiye Nezareti’nin tarımsal ekim ve hasada destek vermesi bir zorunluluk halini almıştır. Bu yüzden I. Dünya Savaşı’nda, cephe gerisinde istihdam edilen Amele Taburları’ndan çiftçilikten anlayan askerler seçilerek oluşturulan ziraat müfrezeleri, hem arazilerin ekilmesinde hem de hasat ve harman işlerinde çiftçilere yardım etmişlerdir. Böylece tarımsal üretim bölgelerinden cepheye giden çiftçilerin yerini alan Ziraat Taburları, insan eksikliği nedeniyle üçte iki oranında düşen üretim düzeyinin yükseltilmesinde önemli rol oynamışlardır. Bu çalışmada; I. Dünya Savaşı’nda tarımsal üretimin devam ettirilebilmesi için Osmanlı Ordusu tarafından oluşturulan Ziraat Taburları’nın rolü ele alınmaktadır.