Uluslararası Kars Alimleri Sempozyumu, Kars, Türkiye, 20 - 21 Ekim 2018, cilt.1, ss.227-239
Türk Ġslâm EdebiyatÝ‟nÝn en önemli nazÝm türlerinden biri mi‟râciyyeler, diğer bir adÝyla
mi‟râc-nâmelerdir. Kur‟ân-Ý Kerim‟in ifadesi ile Hz. Peygamber‟in bir gece, “Mescîd-i
harâm‟dan alÝnarak çevresi mübârek kÝlÝnan Mescîd-i Aksâ‟ya, Allâh‟Ýn âyetlerinin kendisine
gösterilmesi maksadÝyla” gerçekleĢtirdiği gece yolculuğuna isrâ; oradan da yedi kat semâya
yaptÝğÝ yolculuğa mi‟râc adÝ verilmektedir. Rivâyetlere göre; miladi 619 yÝlÝnÝn Recep ayÝnÝn
27. gecesi gerçekleĢen mi‟râc hâdisesi, Müslüman müellif ve Ģâirler tarafÝndan pek çok esere
konu edilmiĢtir.
Hz. Peygamber‟e büyük bir aĢk ve muhabbet ile bağlÝ bulunan, onun yaĢadÝğÝ her ânÝ, her
hâdiseyi büyük bir dikkat ve kabul ile takip eden Müslüman müellif ve Ģâirler, mi‟râc
hâdisesini de müstakil eserlere konu etmiĢlerdir. Müslüman müellif ve Ģâirlerin Hz.
Peygamber‟in mi‟râcÝnÝ konu alan baĢta Türkçe olmak üzere; Arapça, Farsça veya diğer
dillerde kaleme aldÝklarÝ eserleri, kütüphânelerimizde önemli bir yekün tutmaktadÝr. Bu yekün
içerisinde Türk edebiyatÝna ait oldukça geniĢ bir literatür söz konusudur. Bu hususta önemli bir
çalÝĢmaya imza atan Metin Akar, Türk Edebiyatında Manzum Mi‟râc-nâmeler (Kültür ve
Turizm BakanlÝğÝ YayÝnlarÝ, Ankara 1987) adlÝ eserinde ayrÝntÝlÝ bilgiler ortaya koymuĢtur.
Yine ifade etmemiz gerekir ki, Hz. Peygamber‟in mi‟râcÝnÝ konu alan eserler, klasik
Türk edebiyatÝnÝn sona ermesiyle birlikte tarihin karanlÝk dehlizlerine hapsolmuĢ bir nazÝm
türü değildir. Kars‟Ýn SarÝkamÝĢ ilçesine bağlÝ BaĢköy‟de imamlÝk yapan Muhammed
Ġlhâmî‟nin 1940 yÝlÝnda kaleme aldÝğÝ Tefsîr-i Mi‟râcu‟n-Nebî bunun en önemli kanÝtlarÝndan
biridir. Merkezden epeyce uzakta, harf devriminin gerçekleĢtirildiği tarihten on beĢ yÝl kadar
sonraki bir tarihte, Türk milletinin hafÝzasÝnda doksan bin Ģehidi dolayÝsÝyla ayrÝ bir yer edinmiĢ
olan Kars SarÝkamÝĢ‟ta, OsmanlÝ Türkçesi ile kaleme alÝnan eser, boyutlarÝ bakÝmÝndan da
oldukça hacimli bir eserdir. Sonuç olarak eser, genel itibarÝyla kÝsa yazÝlan mi‟râciyelerin daha
geniĢ versiyonlu bir numûnesi konumundadÝr.