Atıf İçin Kopyala
Damar M.
Multidisipliner Yaklaşımlarla Endüstri 4.0, Mustafa Demirbilek, Editör, Efe Akademi, İstanbul, ss.195-219, 2022
-
Yayın Türü:
Kitapta Bölüm / Araştırma Kitabı
-
Basım Tarihi:
2022
-
Yayınevi:
Efe Akademi
-
Basıldığı Şehir:
İstanbul
-
Sayfa Sayıları:
ss.195-219
-
Editörler:
Mustafa Demirbilek, Editör
-
Dokuz Eylül Üniversitesi Adresli:
Evet
Özet
ENDÜSTRİ 4.0 VE SAĞLIK: DİJİTAL DÖNÜŞÜMÜN SAĞLIK SEKTÖRÜNE ETKİLERİ
Giriş Endüstri 4.0 şu anda birçok kurum, kuruluş, araştırma merkezi ve üniversite için en önemli konu başlıklarından birisi haline gelmiştir. Şirketlerin yoğun rekabet şartlarında ön plana çıkmaları için bu dönüşüme uyum sağlamaları gerekmektedir (Ghobakhloo, 2018). Özışık ve Şahin (2022), Endüstri 4.0 sürecinin getirmiş olduğu dijital dönüşümün iş hayatındaki tüm süreçleri etkilediğini, iş modellerini değiştirdiğini, iş yapış şekilleri ve sektörlerin ihtiyaç duyduğu personel niteliğini dönüştürmeye başladığını, yeni mesleklerin ortaya çıkmasına yol açtığını belirtmiştir. Ayrıca, üretim sürecindeki dönüşüm ve teknolojik değişimin oluşturduğu değişikliği iyi gözlemlemekte ve nasıl etkileneceğini iyi analiz etmekte fayda görüldüğünü ifade etmişlerdir. Morrar ve ark. (2017), teknolojik gelişmelerin hızlı temposunun, önceki sanayi devrimlerinde kilit rol oynadığını, ancak, dördüncü sanayi devrimi (Endüstri 4.0) ve çatısı altındaki teknolojilerdeki muazzam gelişmelerin ve ilerlemenin ve bu gelişmelere bağlı sosyoekonomik etkinin katlanarak büyümesinin beklendiğini ifade etmiştir. Endüstri 4.0 teknolojisini bilgi teknolojisi ile destekli bir akıllı üretim devrimi olarak da ifade edilebilir. Akıllı üretim sadece bir cihazın üretilmesi olarak düşünülmemesi gerekmektedir. Bir hizmetin servis edilmesi Endüstri 4.0 dönüşüm içinde bizlere imkan sağlayan nesnelerin interneti (Internet of Things - IoT), siber-fiziksel sistem, bulut teknolojileri, yapay zeka gibi farklı teknolojilerden alınan güçle daha nitelikli hale gelebilir. Sağlık sektörü gibi kritik bir sektör içinde bu nitelik oldukça yerini bulabilir. Artan dünya nüfusu ve bu nüfusun talep ettiği sağlık hizmetlerinin dönüştürülmesi için üretim sektöründeki baş döndürücü gelişmeler, sağlık sektöründe de etkin bir şekilde kullanılmaya başlanmıştır. Giyilebilir teknolojiler ve nesnelerin interneti bu süreçte kritik önemde teknolojiler olarak karşımıza çıkmıştır (Pasluosta ve ark., 2015). Yaşlanan nüfus için biyomedikal mühendisliği ve sağlık bilişiminin geleneksel araştırma alanları, otomasyon endüstrisinde eşi görülmemiş bir ilgi görmektedir. Hem akademi hem de endüstrideki araştırma ortamı, otomasyon teknolojisi, biyomedikal mühendisliği ve sağlık bilişiminin disiplinler arası uzmanlık sinerjisi sayesinde yakınlaşması ile yeniden şekillenmiştir (Pang, 2018). 196Sağlık sektöründeki bakım süreçlerine farklı açıdan yaklaşan Koop ve ark. (2008), siber bakımın özünün, dünyanın herhangi bir yerindeki sağlık bakım kaynaklarını birbirine bağlayan yüksek teknoloji ve ağlar olacağını belirtmişlerdir. Araştırmacıları sağlık bakım teknolojilerini telebulunma, teletıp, evde telesağlık ve uzaktan izleme, telecerrahi, elektronik tıbbi kayıtlar, elektronik süreklilik, modelleme ve benzetim, robotik, şeklinde sıralamıştır. Singh ve ark. (2022) tıbbi rehabilitasyon uygulamalarının daha geniş ölçekte yaygınlaştırılmasının çeşitli engellerle karşı karşıya olduğunu, her şeyden önce, çoğu rehabilitasyon tedavisi yoğun ve uzun süreli tedavi gerektirdiğini, hastalar için rehabilitasyon gerçekleştirilen yere kolay veya sorunsuz erişim sağlamak için ek bir yardımcı yere ihtiyaç duyulduğunu belirtmişlerdir. Ayrıca, toplumda hızla artan yaşlı nüfus nedeniyle, rehabilitasyon hizmetlerine daha fazla ihtiyaç doğduğunu belirtmişlerdir. Öte yandan, IoT gibi teknolojiler, sağlık hizmeti sistemlerini yukarıda belirtilen sorunlarla başa çıkmak için akıllı hale getirmek için benimsenebilecek, umut verici bir sistem olabileceğini belirtmişledir. Aazam ve ark. (2018), üretim için IoT’u kullanmanın Endüstri 4.0 olarak da bilindiğini belirtmiştir. Al-Fuqaha ve ark. (2015)’nin 2025 yılına kadar baskın IoT uygulamalarının tahmini pazar payı değerlendirmesi yaptıkları çalışmalarında, IoT uygulamalarının büyüklük açısından potansiyel ekonomik etkisinin en yoğun olduğu sektör %41 ile sağlık sektörü olacağını ve onu %33 ile üretim sektörünün takip edeceğini ifade etmişlerdir. Ma (2011), gelişmiş ülkelerin, IoT’un gelişimini gelecekteki kalkınma stratejilerinden biri olarak gördüklerini ve yeni ekonomik büyüme noktaları geliştirmek için büyük yatırımlar yaptıklarını belirtmişlerdir. Endüstri 4.0 sadece üretim sektörlerini değil, inşaat sektöründen sağlık sektörüne, lojistiğe kadar pek çok kullanım potansiyeline sahiptir. Türkcan ve İnce (2021) çalışmalarında, küresel boyutta etkilere sahip olan Endüstri 4.0 kavramanı her yönüyle anlamanın iş dünyası ve akademik dünyada bu kavramının olgunlaşmasının önemli olduğunu belirtmiş fakat çok yeni ve gelişme sürecinde olan bu kavramla ilgili literatürdeki çalışmaların yetersiz olduğunu belirtmişledir. Bu gerçeklik sağlık sektörü için de mevcuttur. Endüstri 4.0 kavramı ve bu çatı kavram altında yer alan teknolojilerin (nesnelerin interneti, sensörler, bulut bilişim, bilgisayar görü, blok zinciri gibi) literatürde olgunlaşmadığı görülmüştür. Çalışmamızda görülen bu boşluğun giderilmesi amacıyla,...
Introduction Industry 4.0 has now become one of the most important topics for many institutions, organizations, research centers and universities. Companies need to adapt to this transformation in order to stand out in intense competition conditions (Ghobakhloo, 2018). Özışık and Şahin (2022) stated that the digital transformation brought by the Industry 4.0 process affected all processes in business life, changed business models, started to transform the way of doing business and the quality of personnel needed by the sectors, and led to the emergence of new professions. In addition, they stated that it would be beneficial to observe the transformation and technological change in the production process well and to analyze how it would be affected. Morrar et al. (2017) stated that the rapid pace of technological developments played a key role in the previous industrial revolutions, however, the fourth industrial revolution (Industry 4.0) and the enormous developments and progress in the technologies under its umbrella and the socioeconomic impact associated with these developments are expected to grow exponentially. Industry 4.0 can also be expressed as a smart production revolution supported by information technology. Intelligent manufacturing should not be thought of as just the production of a device. Serving a service can become more qualified with the power taken from different technologies such as the Internet of Things (IoT), cyber-physical system, cloud technologies, artificial intelligence, which enable us in the Industry 4.0 transformation. This qualification can find its place in a critical sector such as the health sector. In order to transform the increasing world population and the health services demanded by this population, the dizzying developments in the production sector have started to be used effectively in the health sector as well. Wearable technologies and the Internet of Things have emerged as critical technologies in this process (Pasluosta et al., 2015). The traditional research fields of biomedical engineering and health informatics for the aging population are receiving unprecedented attention in the automation industry. The research environment in both academia and industry has been reshaped by the convergence of automation technology, biomedical engineering, and health informatics through interdisciplinary expertise synergies (Pang, 2018). 196 Approaching the care processes in the health sector from a different perspective, Koop et al. (2008) stated that the core of cybercare will be high technology and networks that connect healthcare resources anywhere in the world. Researchers listed health care technologies as telepresence, telemedicine, telehealth at home and remote monitoring, telesurgery, electronic medical records, electronic continuity, modeling and simulation, robotics. Singh et al. (2022) stated that the wider dissemination of medical rehabilitation practices faces several obstacles, first of all, most rehabilitation treatments require intensive and long-term treatment, and an additional auxiliary place is needed to provide easy or trouble-free access to the rehabilitation place for patients. They also stated that due to the rapidly increasing elderly population in the society, there is a greater need for rehabilitation services. On the other hand, technologies such as IoT could be a promising system that could be adopted to make healthcare systems smart to deal with the above-mentioned problems. Aazam et al. (2018) stated that using IoT for production is also known as Industry 4.0. Al-Fuqaha et al. (2015) in their study, where they evaluated the estimated market share of dominant IoT applications until 2025, they stated that the sector with the highest potential economic impact of IoT applications in terms of size would be the health sector with 41%, followed by the manufacturing sector with 33%. Ma (2011) stated that developed countries see the development of IoT as one of their future development strategies and make large investments to develop new economic growth points. Industry 4.0 has many potential uses, not only in the production sectors, but also from the construction sector to the health sector and logistics. Türkcan and İnce (2021), in their study, stated that it is important to understand the concept of Industry 4.0, which has global effects, in all aspects, and that it is important to mature this concept in the business and academic world, but they stated that the studies in the literature about this concept, which is very new and in the process of development, are insufficient. This reality is also available for the health sector. It has been observed that the concept of Industry 4.0 and the technologies under this umbrella concept (such as the internet of things, sensors, cloud computing, computer vision, blockchain) have not matured in the literature. In order to fill this gap seen in our study,...