Akademik Veri Yönetim Sistemi
4rd INTERNATIONAL CUKUROVA AGRICULTURE AND VETERINARY CONGRESS, Adana, Türkiye, 27 - 28 Şubat 2023, ss.358-369
Ortopedik cerrahinin en önemli uğraş alanlarından birisi kemik kırıklarıdır. Genelde travma sonrası oluşan kırıklarda iyileşme süreci oldukça kompleks bir olay olmakla birlikte üç evrede gerçekleşir. Bunlar yangı, yenilenme ve yeniden şekillenme evreleridir. Bu evrelerde gerek lokal gerekse sistemik reaksiyonlar sonucu proinflamatuvar sitokinler ve çeşitli mediatörler önemli rol oynamaktadır. Ortopedik cerrahide uygulanan tedavinin takibi klasik olarak klinik ve radyolojik uygulamalarla yapılmaktadır. Günümüzde gelişmiş görüntüleme tekniklerinin ortaya çıkışı, iskelet patolojilerini tespit ve teşhis etmenin yanında cerrahi müdahalelere yanıtı izleme açısından önemli gelişmelere yol açmıştır. Beşerî tıp alanında bu sistemlere ulaşmak nispeten kolay olsa da veteriner tıp alanında ekonomik kısıtlamalar sebebiyle ulaşım sınırlı kalmaktadır. Kırık iyileşmesi açısından en önemli konulardan birisi de iyileşme yani kallus komplikasyonlarıdır. Bunlar gelişmeden kemik iyileşmesinde oluşacak komplikasyonları önceden belirlemek için radyografiden başka teşhis yöntemlerine yönelim bulunmaktadır. Bu yöntemlerden birisi de organizmanın durumu için bir gösterge olarak kullanılabilen ve organizmadan alınan hücreler veya sıvılar gibi biyolojik ortamlarda ölçülebilir hücresel, biyokimyasal veya moleküler değişiklikler olarak tanımlanan kemik biyobelirteçleridir. Kırık iyileşmesi esnasında kırığın başlangıcından yeniden şekillenmenin tamamlanmasına kadarki süreçte lokal ve sistemik reaksiyonlarda osteoblastik (yapım) ve osteoklastik (yıkım) süreçte rol alan çeşitli biyokimyasal moleküller bulunmaktadır. Kemik metabolizmasının bir bileşeni olan bu biyobelirteçlerinin klinik kullanımı için, kemik dışı metabolizmadaki değişikliklerden etkilenmeden kemik hücre aktivitesindeki değişikliklere hem duyarlı hem de spesifik olması oldukça önemlidir. Günümüzde klasik kemik oluşumu ve yıkımının belirlenmesi için birçok biyobelirteç kullanılmaktadır. Bu biyokimyasal moleküller, özellikle beşerî tıpta invaziv olmayan bir şekilde çeşitli kemik hastalıklarının teşhisi ve tedavi takibi için yıllardır kullanılmaktadır. Ancak veteriner hekimlikte çok sık kullanılamamaktadır. Sonuç olarak, osteoblastik ve osteoklastik aktivitelerden elde edilen spesifik ürünlerin serumdaki konsantrasyonu kırık bölgesindeki kemik kallus gelişimi açısından bir fikir veriyorsa, o zaman kemik biyobelirteçleri açısından beklenen sonucun göstergeleri olacaktır. Ancak kırık iyileşme komplikasyonlarının teşhisi ve takibi açısından kullanımı için araştırmalara ihtiyaç bulunmaktadır. Böylelikle kemik biyobelirteçleri, olası kırık iyileşme komplikasyonlarının gelişimi esnasında erken tedbirler alınması için bir dayanak sağlamak üzere dinamik kırık iyileşme sürecinin değerlendirilmesine izin verebilir.