Akademik Veri Yönetim Sistemi
3. ULUSLARARASI SANAT - TASARIM KONFERANSI, İzmir, Türkiye, 14 - 15 Kasım 2023, ss.41-42
Bu çalışma kapsamında genel bir anlatımla toplum ve mimarlık ilişkisine değinilmektedir. Burada amaç
bu ikili ilişkiyi tarihsel olarak gözden geçirmek ve zamanla oluşan eksiklikleri değerlendirmektir. Bu
diyaloğu güçlendirmek adına bu makalede sunulan yöntem “katılım” olarak ifade edilmiştir.
Toplumsal bir devrim yaşayan ve son yıllarda mimarlık alanında katılım konusunda büyük ilerleme
kaydeden bir Batı Avrupa ülkesi olan Fransa’da toplum ile mimarlık arasındaki diyaloğu geliştirmek
adına yapılan çalışmaları ve özellikle konut tipolojisine odaklanarak kullanıcı katılımının önemini
vurgulamak ve beraberinde ülkemiz için ders alınabilecek noktalara değinmek hedeflenmektedir.
Dolayısıyla, Fransa ve beraberinde Türkiye’deki kullanıcı katılımlı konut çalışmalarının tarihsel olarak ilk
ne zaman yapıldığı, konut üretim süreçlerinde nasıl bir yol izlediğini ve bununla ilgili yasal süreçlerin
nasıl şekillendiği açıklanmaktadır. Fransa ile Türkiye arasında efektif bir karşılaştırma yapabilmek adına
araştırılan konut proje örnekleri özelinde “katılım mimarlığı” analiz edilmiştir. Farklı parametreler de
göz önünde bulundurularak katılımın varlığı ve etkisinin sorgulandığı doküman analizinde, projelerin
tabi olduğu yasa ve yönetmelikler, çalışmaların yapılış zamanları, yere bağlı özellikleri, çalışmada
kullanılan katılım model ve basamakları ve süreçte yer alan aktörler ayrı ayrı incelenmiştir.
Betimsel araştırma yöntemi ve tarama modeli ile yapılan bu incelemede, tekil tarama tercih edilerek,
toplum mimarlık ilişkisi ve demokratikleşme süreçlerindeki farklılıklar ve katılım odaklı çalışmalar
bağlamında Türkiye ile Fransa karşılaştırtılmıştır. Tarama yapılırken zamansal kesit olarak, bu ülkelerde
katılım odaklı çalışmaların başladığı tarihten günümüze kadar olan sürece odaklanılmıştır. İncelenen
örneklerden verilerine eksiksiz ulaşılabilenlerine çalışmada yer verilmiş, çalışma kapsamında yer alan
ama veri eksiği olanlar elenmiştir.
Sonuç olarak; yapılan çalışma ile toplum mimarlık ilişkisi bağlamında, planlama ve tasarım süreçlerine
katılımın önemi ortaya konulmuş, gelişmiş ve gelişmekte olan iki ülke arasındaki fark, somut örnekler
üzerinden açıklanmıştır. Bu çalışma, mimarlık politikasını iyileştirerek toplum ile mimarlık arasında
ilişkiyi yeniden tanımlamayı ve güçlendirmeyi hedeflemiştir.
Anahtar Kelimeler: Fransa, Katılımcı Mimarlık, Toplum Mimarlık İlişkisi, Türkiye.