Akademik Veri Yönetim Sistemi
Antidotlar ve Klinik Kullanım İlkeleri , Editör: Prof. Dr. Şule KALKAN,Editör Yardımcısı: Prof. Dr. Nil HOCAOĞLU AKSAY, Editör, Türkiye Klinikleri Yayınevi, Ankara, ss.13-21, 2025
Kardiyovasküler sistem ilaçları ile zehirlenmeler dünyada beşinci en sık karşılaşılan, 20 yaş üstü yetişkinlerde ise ikinci sıklıkta görülen zehirlenmelerdir. İlaçlarla zehirlenmeye bağlı ölümlerin de üçüncü en sık nedenidir. Türkiye'de ise zehirlenme olgularının yaklaşık %4-9'unu kardiyovasküler ilaçlara maruz kalım oluşturmaktadır. Kardiyovasküler sistem ilaçları arasında kalsiyum kanal blokörleri ve beta blokörlere bağlı zehirlenmeler ilk sıralarda yer almaktadır. Kardiyak glikozitlere bağlı zehirlenmeler, görülme oranı daha düşük olmasına karşın zehirlenmenin ciddiyeti ve ölüm oranının yüksek olması nedeniyle önemlidir. Kardiyovasküler ilaçlarla zehirlenmelerin tedavisinde, diğer zehirlenmelerde olduğu gibi, zehirlenmenin ciddiyetine göre, temel ve ileri yaşam desteği uygulanması ile destek tedavi esastır. İlacın dekontaminasyonla emiliminin engellenmesi ile emilen ilacın atılımının artırılması için uygulanacak eliminasyon yöntemleri hastanın ve zehirlenmenin durumuna göre belirlenmelidir. Özgül antidot varlığı ve antidotla tedavi kararı verilmesi durumunda özgül antidot, doğru dozda ve doğru uygulama yoluyla verilmeli, hastanın takibinde klinik ve laboratuvar parametreleri yakından izlenmelidir. Bu bölümde, kardiyovasküler ilaçlarla zehirlenmede antidot olarak kullanılan kalsiyum glukonat, glukagon, yüksek doz insülin ve glikoz, digoksin spesifik antikor fragmanları ve metilen armakolojisi, endikasyonları, dozaj ve uygulama yolları, kontrendikasyonları, yan etkileri, diğer ilaçlarla etkileşimleri ile gebe ve emziren annelerde kullanımı anlatılmıştır. Kardiyovasküler sistem ilaçları ile zehirlenmelerde antidot olarak lipid emülsiyonunun kullanımı ''Klinik Toksikolojide Antidot Olarak İntravenöz Lipid Emülsiyonu'' bölümünde söz edilecektir.
Cardiovascular drug poisonings are the fifth most common poisonings in the world and the second most common poisoning in adults over the age of 20. It is also the third most common cause of death due to drug poisoning. In Turkey, approximately 4-9% of poisoning cases are caused by exposure to cardiovascular drugs. Among cardiovascular system drugs, calcium channel blockers and beta blockers are among the most common poisonings. Although the incidence rate is lower, cardiac glycoside poisonings are essential due to the seriousness of poisoning and high mortality rate. In the treatment of cardiovascular drug poisonings, as in other poisonings, basic and advanced life support and supportive therapy are essential according to the severity of the poisoning. The elimination methods to be applied to prevent the absorption of the drug by decontamination and to increase the excretion of the absorbed drug should be determined according to the patient's condition and the poisoning. Suppose a specific antidote is present, and a decision is made to treat with an antidote. In that case, the particular antidote should be given in the correct dose and method, and the clinical and laboratory parameters should be closely monitored during the patient's follow-up. In this chapter, the pharmacology, indications, dosage and administration routes, contraindications, side effects, interactions with other drugs, and use in pregnant and lactating mothers of calcium gluconate, glucagon, high dose insulin and glucose, digoxin specific antibody fragments and methylene blue used as antidotes in poisoning with cardiovascular drugs are described. The use of lipid emulsion as an antidote in poisoning with cardiovascular system drugs will be discussed in the section ''Intravenous Lipid Emulsion as Antidote in Clinical Toxicology''.