Akademik Veri Yönetim Sistemi
Hamidiye Tıp Fakültesi Öğrenci Ders Notları Enfeksiyon Hastalıkları, Erdoğan ÇETİNKAYA, Editör, Galenos Yayınevi, İstanbul, ss.21-24, 2022
Aşılamanın, çiçek hastalığı ve poliomiyelitin eradikasyonu
ile, bulaşıcı hastalıklara karşı başarılı bir yöntem olduğu
kanıtlanmıştır. Dünya Sağlık Örgütü’nün Bağışıklama Programı
önerisi doğrultusunda bulaşıcı hastalıkların çoğunda
eliminasyon noktasına gelinmiştir. Buna rağmen aşılama
hakkında ortak bir görüş hala sağlanamamıştır. Ekonomik
koşullar, sağlık politikalarındaki farklılıklar, savaşlar bazı
ülkelerde aşılama oranlarının oldukça düşük olmasına neden
olmaktadır. Ayrıca son yıllarda çokça görülen aşı kararsızlığı
ve karşıtlığı birçok enfeksiyon hastalığının yeniden artmasına
yol açmaktadır. Bununla birlikte, gelişmekte olan ülkelerde
bireysel veya halk sağlığı tehditleri olarak ortaya çıkan diğer
bulaşıcı hastalıklara veya yeni ortaya çıkan potansiyel küresel
pandemik tehditlere karşı koymak için; yeni, hızlı ve daha uygun
fiyatlı aşı teknolojilerine sürekli bir ihtiyaç vardır. 2019’da Çin’in
Wuhan kentinde başlayan ve kısa sürede pandemiye neden olan
koronavirüs hastalığı-2019 buna güzel bir örnektir.
Aşı birçok hastalığın hastane yatışı, morbidite ve mortalite
etkilerini azaltmakta ya da ortadan kaldırmaktadır. Aşıya olan
karşıt görüşler, sağlık politikalarındaki farklılıklar gibi birçok
nedenle dünyada yetişkin aşılama oldukça düşüktür. Aşıya
bağlı oluşan immün yanıtta T ve B lenfosit hücrelerinin ortak
mekanizması yer almaktadır. Aşılamadan 7-10 gün sonra yanıt
gelişmeye başlar. Aşı yanıtını bir çok faktör etkilemektedir.
Antijenin kimyasal ve fiziksel yapısı, aşıların saklanması, transfer
koşulları, konağın genetik faktörleri, beslenme, yaş, cinsiyet,
fiziksel durum (obezite, malnütrisyon), immün yetmezlik (doğal
veya kazanılmış) bunların bir kısmıdır.
Çocuklarda olduğu gibi erişkinler için de enfeksiyon
hastalıklarından korunmanın en kolay ve ekonomik yolu
bağışıklamadır. Ancak erişkinlerde bağışıklama oranlarının ve
imkanların çocuklardaki kadar yeterli olmadığı bir gerçektir. Oysa
dünyada yaşlı nüfus giderek artmaktadır. Erişkin hastalıkları
çocuk enfeksiyonlarından çok daha ölümcül seyredebilmektedir.
Çocukluk döneminde yapılan aşıların devamı olarak erişkinlerde
yapılacak düzenli aşılamaların yanı sıra erişkin yaş gurubuna
özgü aşılamalarla mortalite ve morbidite bakımından önemli
birçok hastalıktan korunmak mümkün olabilecektir.
Tüm bu nedenler göz önüne alındığında erişkinde aşılama
programlarını bilmek, hastaları bağışıklama konusunda
bilgilendirmek sadece enfeksiyon hastalıkları açısından değil
tüm klinik branşlar açısından ve toplum açısından önemlidir.