Akademik Veri Yönetim Sistemi
8. ULUSLARARASI İŞ GÜVENLİĞİ VE ÇALIŞAN SAĞLIĞI KONGRESİ, İstanbul, Türkiye, 1 - 02 Ekim 2022, ss.340-351
Sanayileşmenin ve teknolojinin global ölçekte gelişmesi, işyerlerinde çalışanların sağlığını ve güvenliğini tehdit eden, işletmeyi ve üretimi tehlikeye sokan bazı sorunlar ortaya çıkarmıştır. Bu sorunlarla ilgili yapılan çalışmalar sonucunda ‘’İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG)’’ kavramı doğmuştur. Türkiye’de iş kazalarını ve neden olduğu kayıpları en aza indirmek amaçlı, güvenlik önlemlerinin belirlenmesi ve uygulanması konusunda yapılan çalışmalar sonucunda 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu yürürlüğe girmiştir. İşçi veya memur çalıştıran özel sektör ve kamu olmak üzere bütün faaliyet alanlarını kapsamakta olan yasa, proaktif yaklaşımı esas almaktadır.
Üniversitelerdeki akademik ve araştırma laboratuvarları çeşitli tehlikeler içerir ve bu tehlikelerle ilişkili riskler, uygun şekilde yönetilmezse önemli olabilir. Üniversite laboratuvarlarında laboratuvar personeli, vücut sağlığı ve güvenliğini tehdit eden kimyasal, fiziksel ve biyolojik risklere maruz kalabilmekte; ve çeşitli kazalar meydana gelebilmektedir. Akademik laboratuvarlarda iş kazaları genellikle kazaya yol açan durumun risk analizinin yapılmadığını gösterir. Bu nedenle araştırma laboratuvarlarında risk analizlerinin yapılması ve yönetim planlarının oluşturulması oldukça önemlidir. Laboratuvar çalışmaları için riskler sadece ortaya konulmamalı, aynı zamanda gözlemlenebilir ve ölçülebilir bir düzeye getirilmelidir. Bu kapsamda laboratuvar çalışmaları için analiz sonuçlarının güvenilirliği ve personel sağlığı ile ilgili iş sağlığı ve güvenliği önlemleri uygulanmalıdır.
Bu çalışma kapsamında bir tahminleme ve karar verme metotu olarak geliştirilen Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP), güncel mevzuatlar çerçevesinde, Dokuz Eylül Üniversitesi’nin araştırma laboratuvarlarından bazıları seçilerek uygulanmıştır. Çalışmada risk değerlendirmesi yapılacak laboratuvarlar, hem yerinde gözlem hem de anket çalışmaları yürütülerek proaktif bir yaklaşımla incelenmiştir. Çalışanlara anket uygulanmış, önceden yaşamış oldukları iş kazalarıyla alakalı bilgi toplanmıştır. Seçilen laboratuvarlarda yerinde gözlem çalışmaları yapılarak alınmış ve alınması gerekli görülen güvenlik önlemleri listelenmiştir. Karşılaşılabilecek mesleki risklere karar verildikten sonra, bu risklere karşın alınabilecek güvenlik önlemleri belirlenmiştir. Güvenlik önlemleri belirlenirken, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve bu kanuna bağlı diğer yönetmeliklere dayanılarak çalışma yürütülmüştür. Seçilen laboratuvarlarda alınması gerekli görülen güvenlik önlemlerinin maliyet analizi de çıkartılmıştır. Çalışılan laboratuvarlarda (L-1, L-2, L-3, L-4, L-5, L-6, L-7 ve L-8) alınması gerekli görülen güvenlik önlemlerinin maliyeti toplam 54390.00 TL olarak hesaplanmıştır. AHP ile modelleme çalışması ışığında, laboratuvarlarda alınan güvenlik önlemlerinin sayısının arttırılmasının, yaşanacak iş kazalarının sayısını %92 oranında azaltacağı sonucuna ulaşılmıştır.
Anahtar kelimeler: Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP), kaza
indeksi, iş kazası, maliyet analizi, güvenlik indeksi, laboratuvar
The development of
industrialization and technology on a global scale has created some problems
that threaten the health and safety of employees in workplaces and put the business
and production in danger. As a result
of the studies on these problems, the term of "Occupational Health and
Safety (OHS)" has emerged in the world. Occupational
Health and Safety Law No. 6331 came into force as a result of the studies
carried out on theto
determineation and
implementation of safety measures in order to
minimize the occupational accidents and losses caused in Turkey. The law mentioned, which covers all fields of activity, including
the private and public sectors employing workers or civil servants, is based on
a proactive approach.
Academic and research
laboratories within universities contain various hazards, and the risks
associated with these hazards can be significant if not properly managed. In the
university laboratories, the laboratory personnel may be
exposed to chemical, physical and biological risks that threaten for their body
health and safety; and various accidents can be occured. Occupational accidents
in academic laboratories often indicate that the absence of a risk analysis of
the situation that led to the accident. Thus, it is very
important to make risk analysis and create management plans in research
laboratories. Risks should not only be revealed but also brought
to an observable and measureble level for laboratory studies. In this context,
occupational health and safety precautions should be implemented regarding the
reliability of the analysis results and personnel health for laboratory studies.
The Analytical Hierarchy
Process (AHP) developeding as an
estimation and decision-making method, was used
within
the
scope of this study; and was
applied in by selecting
some of the research laboratories of Dokuz
Eylül University within the framework of current legislation. In this study, tThe
laboratories where risk assessment will be carried out were examined with a proactive
approach by conducting both on-site observation and survey studies. A questionnaire was
applied to the employees, and Iinformation
about the work accidents they had previously
experienced was collected by applying a questionnaire to the employees.
On-site observation studies were carried out in selected
laboratories, and the safety measures that were taken
and required to be taken are listed.
After deciding on the occupational risks that may be
encountered, the safety measures against
these risks were determined. study
was carried out on the basis ofWhile determining the
safety measures, the Occupational Health and Safety Law No. 6331
and other regulations related to this law while determining
the safety measures that can be taken against these risks.were
considered. In addition, the A cost analysis of the safety
measures to be taken
inrequired to be taken in the selected laboratories was
also studied. The cost of the safety measures required
to be taken in the studiedfor the examined
laboratories (L-1, L-2, L-3, L-4, L-5, L-6, L-7 ve L-8) was calculated as 54,390.00
TL in totally.. In the light of The
results obtained from the modeling study with AHP, it
has been mathematically concluded indicated
that increasing the number of safety measures taken in laboratories willwould
reduce the number of occupational accidents by 92%.
Keywords: Analytical Hierarchy Process (AHP), accident index, occupational
accident, cost analysis, safety index, laboratory laboratory