Tanzimat Devri Periyodikleri ve Dergicilik


Şen N.

Gazi Türkiyat Türkoloji Araştırmaları Dergisi, cilt.1, sa.5, ss.381-393, 2009 (Hakemli Dergi)

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 1 Sayı: 5
  • Basım Tarihi: 2009
  • Dergi Adı: Gazi Türkiyat Türkoloji Araştırmaları Dergisi
  • Derginin Tarandığı İndeksler: TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.381-393
  • Dokuz Eylül Üniversitesi Adresli: Hayır

Özet

Tanzimat dergileri dönemin önemli yayın organlarıdır. Bu dergilerde dönemin aydınları ve siyaset adamları “edebiyatçı-yazar” görevini üstlenmişlerdir. Süreli yayınlar öncelikle “gazete” ve “mecmua” her zaman doğru isimlerle nitelendirilmez ve zaman zaman birbirlerinin özelliklerini ve görevlerini yüklenirler. Bizde mecmualar batılılaşma cereyanı ile başlamıştır. Batı ile olan ilişkiler arttıkça mecmua ve gazeteler görevleri ve muhtevaları itibariyle yavaş yavaş birbirinden ayrılırlar. Gündelik siyaseti gazeteler takip eder, edebî fennî bilgiler mecmualar tarafından halka sunulur. Tanzimat Döneminde çıkarılan dergilerin isimleri dergilerin hedef ve rollerini açıklayıcı mahiyettedir; Hazîne-i Fünûn, Mazbutatü’l-Fünûn, Mecmua-i Fünûn… İsimlere fen kelimesi eklenerek bu dergilerin rolü simgeleştirilmiştir. Bu dönemde sırf edebiyattan bahseden edebî mecmualar yoktur.Yalnız Diyojen dergisi mizahî bir dergidir.. Bu dergilerde Avrupa medeniyetinin üstünlüğünü teşkil eden teknik ve fen yeniliklerine ait makalelere yeni icat ve keşiflere dair ayrı ayrı bölümler bulunmaktadır. Bu dergilerde, Türk edebiyatının birçok ünlü isimleri yer almaktadır. Namık Kemal, ùinasi, Abdülhalim Memduh, Ali Ferruh, Abdülhak Hâmid, Münif Paşa, Ebuzziyâ Tevfik gibi birçok sanatçı bu dergilerde yerlerini alırlar

Tanzimat magazines are important press materials of the era. Well known intelligencia and politicians acted as “poet-author” for such magazines. Periodicals, especially “newspapers” and “magazines” are not always defined properly, and sometimes are mistaken for one another. Magazines in Turkey first came out with the Westernization influence. As relations with Western world grew, magazines and newspapers separated from each other in regards to their content and mission. Newspapers followed daily political activities and magazines followed literary information.  The names of the magazines published during the Tanzimat era represent the roles and goals of these magazines such as Hazîne-i Fünûn, Mazbutatü’l-Fünûn, Mecmua-i Fünûn. The roles of these magazines became symbols as their names included scientific connotations. A magazine that only presented literary work was not present at that period. Only a magazine named Diyojen was a humor magazine. These magazines contained articles about the European culture, new scientific and technical developments.