Deprem Korkusunun Yordayıcılarının İncelenmesi


Yastıbaş-Kaçar C., Çıvgın U., Yorulmaz E.

International Congrees of Health Sciences, İzmir, Türkiye, 10 - 11 Kasım 2023, ss.156-163

  • Yayın Türü: Bildiri / Tam Metin Bildiri
  • Basıldığı Şehir: İzmir
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.156-163
  • Dokuz Eylül Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Deprem kuşağında yer alan ülkemizde, 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş merkezli depremlerde tarihin en yıkıcı depremi yaşanmıştır. Deprem bireylerin fiziksel ve psikolojik sağlıklarını etkilemektedir. Psikolojik belirtiler açısından risk faktörlerini ve ilişkili faktörleri belirlemeye yönelik pek çok çalışma yapılmıştır ve korku önemli bir faktör olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu çalışma kapsamında da psikolojik belirtiler bağlamında önemli bir faktör olan korkunun sosyodemografik değişkenler ve anksiyete, depresyon, olumlu ve olumsuz duygulanım ile ilişkilerinin incelenmesi amaçlanmaktadır. Araştırmanın örneklemini 869 katılımcı oluşturmaktadır. Katılımcılardan 4’ü cinsiyet belirtmek istememiş olup cinsiyet belirtenlerin 622’si (%71.6) ve 243’ü erkek (%28.0) katılımcıdır. Çevrimiçi anket yoluyla gerçekleştirilen bu araştırmada katılımcılara Sosyodemografik Bilgi Formu, Deprem Korkusu Ölçeği, Kısa Semptom Envanteri, Pozitif ve Negatif Duygu Ölçeği uygulanmıştır. Araştırmanın bulguları incelendiğinde kadınların, daha önce herhangi bir afet yaşayanların ve geçmişte psikolojik rahatsızlık yaşayanların daha yüksek deprem korkusu rapor ettikleri sonucuna ulaşılmıştır. Çalışma durumu, medeni durum ve fiziksel rahatsızlığın olması deprem korkusu açısından anlamlı bir farklılık ortaya koymamıştır. Ayrıca korelasyon analizi sonucunda deprem korkusunun yaş ile negatif, depresyon, anksiyete ve olumsuz duygulanım ile pozitif ilişkili olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ardından deprem korkusuyla ilişkili bulunan değişkenlerle regresyon analizi yapılmış ve cinsiyet, kaygı ve olumsuz duygulanımın deprem korkusunu yordadığı sonucuna ulaşılmıştır. Kadın olmak, kaygı düzeyinin daha yüksek olması ve daha fazla olumsuz duygulanım daha yüksek deprem korkusuna işaret etmektedir. Elde edilen sonuçlar alanyazın ile uyumlu sonuçlar olmakta birlikte Türkiye’deki son duruma dair de bir çıkarım oluşturmaktadır. Korku ile ilişkili değişkenlerin belirlenmesinin hem gelecek çalışmalar açısından hem de geliştirilecek müdahale programları açısından önemli olacağı düşünülmektedir.

In our country, which is located in the earthquake zone, the most devastating earthquake in history occurred on February 6, 2023, centered in Kahramanmaraş. Earthquakes affect individuals’ physical and psychological health. Many studies have been conducted to determine risk factors and related factors in terms of psychological symptoms, and fear emerges as an important factor. It is aimed to examine the relationships between the fear of earthquakes and sociodemographic variables, anxiety, depression, and affect. The sample of the research consists of 865 participants. Out of them 622 participants(71.6%) are female, 243 participants (28.0%) are male, and four of them did not indicate their gender. The Sociodemographic Information Form, Fear of Earthquake Scale, Brief Symptom Inventory, Positive and Negative Affect Schedule were applied to the participants in this online survey. When the findings of the research were examined, it was concluded that women, those who had experienced any disaster before and those who had psychological disorders in the past reported higher fear of earthquake. Working status, marital status and physical illness history did not reveal a significant difference in terms of fear of earthquake. Additionally, correlational analyses found that there was a significant negative association between age and the fear of earthquake, a positive association between depression, anxiety, and negative affect, and the fear of earthquake. Afterwards, regression analysis was conducted with the associated variables with the fear of earthquake. Gender, anxiety, and negative affect predicted the fear of earthquakes. Being female, higher anxiety levels, and more negative affect indicate higher fear of earthquakes. The results obtained are compatible with the literature and also form an inference about the situation in Turkey. We suggest that identifying the variables linked to fear will be crucial for future studies and developing the intervention programs.