KARMA TRAFİK KOŞULLARINDA SÜRÜCÜSÜZ TAŞITLARIN AKIM VE ÇEVRE PARAMETRELERİ ÜZERİNDEKİ ETKİLERİNİN SİMÜLASYON ORTAMINDA İNCELENMESİ

Yıldırım Z. B., Özuysal M.

3. Uluslararası Trafik Güvenliği Kongresi, Ankara, Türkiye, 15 - 16 Aralık 2023, ss.1-8

  • Yayın Türü: Bildiri / Tam Metin Bildiri
  • Basıldığı Şehir: Ankara
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.1-8
  • Dokuz Eylül Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Günümüzde yaşanan teknolojik gelişmeler ve sürücüsüz taşıt sistemlerindeki ilerlemeler, ulaşım sistemlerinde radikal değişikliklere yol açmaktadır. Sürücüsüz taşıtlar, sensörleri aracılığıyla birbirleri ile iletişim kurarak çevrelerini daha iyi algılamaktadır. Bu sayede güvenli takip mesafeleri en aza indirilebilmekte ve şerit değişiklikleri daha etkili bir şekilde gerçekleşmektedir. Bu durum, sürücü etkileşimlerini temelden değiştirmekle birlikte trafiği daha akıcı hale getirerek mevcut altyapı sistemlerinin kapasitelerinin artırılmasını mümkün kılmaktadır. Ancak sürücüsüz taşıtların ağırlıklı olduğu otonom ulaşım sistemlerine geçişin uzun yıllar içerisinde olacağı göz önüne alındığında, sürücüsüz taşıtlar ile normal araçların birlikte hareket ettiği karma trafik koşullarının nasıl yönetileceği önemli bir konu haline gelmektedir. Karma trafik koşullarında, sürücüsüz taşıtların önceden belirlenmiş kurallara ve standartlara uyması, manevra yapması ve anlık durumları değerlendirmesi gerekmektedir. Ayrıca sürücüsüz taşıtların insan sürücülere karşı öngörülemez davranışlarına nasıl tepki vereceği de büyük bir önem arz etmektedir. Bu kapsamda, ulaşım ağı problemlerinde yaygın olarak kullanılan test ağlarından Sioux Falls ağı SUMO kentsel hareketlilik ortamında oluşturulmuştur ve farklı penetrasyon oranlarında sürücüsüz taşıtlar tanımlanarak karma trafik koşullarında makroskopik trafiğin temel diyagramları incelenmiştir. Kesintili ve kesintisiz akım koşullarında yol kesimlerinin kapasite değerleri temel diyagramlardan elde edilmiştir. Buna göre, trafik akımının kesintili olduğu yollarda sürücüsüz taşıtların olmadığı durumlarda kapasite değeri 1600 tş/sa olarak gözlenirken, tamamı sürücüsüz taşıtlardan oluşan senaryolarda 2450 tş/sa değerleri elde edilerek kapasite değerinin %53 civarlarında arttığı gözlemlenmiştir. Kesintisiz akım kesimlerinde ise sürücüsüz taşıt olmayan durumlarda 2050 tş/sa olan kapasite değerinin tamamı sürücüsüz taşıt olan senaryolarda 2850 tş/sa değerine ulaştığı gözlemlenmiştir. Diğer taraftan, sürücüsüz taşıtların elektrikli araçlar olacağı düşünüldüğünden çeşitli açılardan çevresel anlamda potansiyel bir etki yaratacağı düşünülmektedir. Bu kapsamda, hava kirleten emisyonlardan CO, NOx, PMx, HC ve sera gazı etkisi yaratan CO2’nin karma trafik koşullarında değişim oranları incelenmiş ve farklı penetrasyon oranları için kayda değer değişimler gözlemlenmiştir.