Avrupa Konseyi Yerel ve Bölgesel Yönetimler Kongresi Anlaşmaları

Creative Commons License

Karaman Z. T.

Lecture Note, pp.1-447, 2004

  • Publication Type: Other Publication / Lecture Note
  • Publication Date: 2004
  • Page Numbers: pp.1-447
  • Dokuz Eylül University Affiliated: Yes

Abstract

I. GİRİŞ

 

Prof. Dr. Zerrin Toprak

Dokuz Eylül Üniversitesi

İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi

 Kamu Yönetimi Bölümü

Öğretim Üyesi

 

Avrupa Konseyi (Council of Europe); evrensel temel değerler olan “demokrasi”, “insan hakları” ve “hukukun üstünlüğü” ilkelerini güçlendirme amacına dayalı olarak 5 Mayıs 1949 tarihinde kurulmuştur.

1949 yılında 10 Avrupa Devleti ile başlayan bu beraberlik, 2003 yılında 45 Devlete yükselmiştir. 1999 yılında 50. yıldönümünü kutlayan Avrupa Konseyi’nin 50. yıldönümü parolası “hudutları olmayan daha büyük bir Avrupa’yı oluşturmak” olarak belirlenmiştir. Bu gelişim, Avrupacılık (Pan-European) düşüncesinin mekan ölçeğinin önüne geçtiğinin, bir bakıma da Avrupa Konseyi’nin bir “Dünya Konseyi” gibi değerlendirilmeye başlandığının göstergesidir.

Avrupa Konseyi 5 Mayıs 2004 tarihinde 55. yılını kutlayacaktır. Bayrağında yer alan sayısı değişmeyen 12 yıldızı ile “mükemmelliği temsil eden” Avrupa Konseyi’nin çalışma merkezi Strasbourg’tur.

Avrupa Konseyi'nin yerel ve bölgesel  örgütlenmeye  sü­rekli önem verdiği görülmektedir. Konsey l950'li yıllardan bu yana, yerel yönetimler alanındaki teknik çalışmalarını yürütmekte olan Yerel ve Böl­gesel Yönetimler Sürekli Konferansı'na, “Yerel ve Bölgesel Yönetim­ler Kongresi” adını vermiş (1993) ve bu oluşumla yerel birimlerin daha iyi temsil edilmesini gündemine almıştır. Bu amaçla  belirlenen hedefler;

·         Yerel birimlerin, Konsey'in yerel yönetimlerle ilgili çalışmala­rına daha etkin katılımının sağlanması,

·         Avrupa ülkelerinde özerk yerel ve bölgesel yöne­tim yapılarının oluşturulması,

·         Bütün Avrupa'da belediyeler ve bölge yönetimleri arasında iş­birliğinin özendirilmesi ve desteklenmesidir.

Avrupa Konseyi’nin organları ise şunlardır:

·      Bakanlar Komitesi (Committee of Ministers),

·      Parlamenterler Asamblesi (Parliamentary Assembly),

·         Avrupa Yerel ve Bölgesel Yönetimler Kongresi (Congress of Local and Regional  Authorities of Europe),

·      Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (European Court of Human Rights).

Avrupa Konseyi Yerel ve Bölgesel Yönetimler Kongresi Anlaşmaları, birbirini tamamlayan 10 düzenlemeyi öne çıkarmıştır. Bu düzenlemeler aşağıda belirtilmiştir:

·         Avrupa Yerel Yönetimler Özerklik Şartı
(European Charter of Local Self-Government)

·         Avrupa Bölgesel Yönetimler Özerklik Şartı
(European Charter of Regional Self-Government)

·         Sınır Ötesi İşbirliği Çerçeve Sözleşmesi
(The European Convention on Transfrontier Co-between Territorial Communities or Authorities)

·         Avrupa Peyzaj Sözleşmesi
(European Convention for Landscape Protection)

·         Avrupa Ulusal Azınlıkların Korunması İçin Çerçeve Sözleşme
(Framework Convention for the Protection of National Minorities)

·         Avrupa Bölgesel ve Azınlık Dilleri Şartı
(European Charter for Regional or Minority Languages)

·         Avrupa Kentsel Şartı
(European Urban Charter)

·         Gençlerin Yerel ve Bölgesel Yaşama Katılımlarına İlişkin Avrupa Şartı
(European Charter on the Participation of Young People in Municipal and Regional Life)

·         Avrupa Dağlık Bölgeler Şartı
(European Charter of Mountain Regions)

·         Yabancıların Yerel Düzeyde Kamusal Hayata Katılımlarına İlişkin Sözleşme (Convention on the Participation of Foreigners in Public Life at Local Level)

 

Üyesi bulunduğumuz Avrupa Konseyi Antlaşmaları, Avrupa Birliği/Kopenhag Kriterleri anlamındaki düzenlemelerle eşdeğer gitmektedir. Bu nedenle de öncelikli olarak, “Konsey Antlaşmalarının” tartışılması; bir taraftan imzalanan Antlaşmaların yürürlüğe girmesini sağlayacak yasal ve kurumsal düzenlemelerin hızla tamamlanması, diğer taraftan ise imzalanan anlaşmaların üzerinde çalışılması gerekmektedir. Belirtilen gerekliliği sağlayabilmek için disiplinler arası akademik ve Sektörel işbirliği önem taşımaktadır. Yapılabilirliğin sağlanmasına ilişkin sorumlulukların süreç içinde tam olarak yerine getirilmemesi, l949 yılından beri Konsey Üyesi olan Türkiye’yi Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisince de denetlenen ülke konumuna getirmiştir. Avrupa Konseyi'nde denetim,


-Bakanlar Komitesi,
-Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi
-Yerel ve Bölgesel Yönetimler Kongresi,  organlarınca yürütülmektedir.


Bakanlar Komitesi Siyasi Denetimi:

Siyasi denetim 1994 yılında oluşturulmuş bir süreçtir. Belirlenen konuların üye ülkelerdeki durumu denetlenmektedir. Süreci gizli olan durum denetimi, Bakanlar Komitesi adına Daimi Temsilciler tarafından yürütülmektedir. Siyasi denetim mekanizmasına 1996 yılından itibaren işlerlik kazandırılmıştır. Denetim, istisnasız bütün üye ülkeler için eşit şekilde geçerlidir.

Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi Denetimi:

Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi, üye ülkelerin taahhüt ve yükümlülüklerine ilişkin sorumluluklarının incelenmesine yönelik , 1995 yılında bir denetim mekanizması oluşturmuştur. Aslında, denetim mekanizması Avrupa Konseyi'nin yeni üyeleri olan Merkezi ve Doğu Avrupa ülkeleri  için öngörülmüş ve başlatılmıştır. Amacı da, Avrupa Konseyi'ne üye olan ve üye olduğu sırada da Avrupa Konseyi'nin tüm standartlarını sağlayamayan  ülkelerin beklenen standartlara ulaşıp ulaşmadıklarını denetlemektir. Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisinin 25 Nisan 1996 tarihli oturumunda kabul edilen tavsiye kararı uyarınca Türkiye de söz konusu denetime alınmıştır…Ülkemizin, Anlaşmalara esas teşkil eden konularda ilerleme kaydetmesi yeterli görüldüğünde ancak denetim süreci tamamlanacak, aksi halde denetim sürecektir.


 

 

Yerel ve Bölgesel Yönetimler Kongresi Denetimi:


Avrupa Konseyi'nin, Merkezi ve Doğu Avrupa ülkelerini de içine alacak şekilde genişlemesi, sınırötesi işbirliğinin giderek önem kazanması sonucunu doğurmuştur. Yerel ve Bölgesel Yönetimler Kongresi Anlaşmalarında da öne çıkarılan, konuların bütün olarak korunması ve geliştirilmesi amaçlamaktadır. Yerel ve Bölgesel Yönetimler Kongresinin,  2-4 Temmuz 1996 tarihli Genel Kurul Kararıyla, üye ülkelerde yerel ve bölgesel demokrasinin işleyişinin denetime tabi tutulması uygulaması başlatılmış bulunmaktadır.

 

Özetle ve sonuçta; Anlaşmaların bütününün temsil ettiği siyasal, yönetsel, ekonomik ve yapısal koşulların sağlandığı bir yeniden yapılanma gerçekleşmedikçe, ulus olarak yoksunluk duygusunu aşmamız ve yaşam kalitemizi arttırmamız mümkün değildir. Avrupa Konseyi’nin yukarıda belirtilen Anlaşmalarının uygulanabilir kılınması sağlandığı taktirde, Avrupa Birliği (Kopenhag Kriterleri) üyeliği konusunda kriterleri yerine getirmek, üye olarak ister katılalım ister katılmayalım, zaten bir sorun olmaktan kendiliğinden çıkacaktır. 

 Bugün Rusya'nın Avrupa Konseyi üyeliğinden çıkmasıyla 46 üyesi (12.04.2023)  bulunmaktadır. Birleşik Kırallık AB üyeliğinden çıkmış olsa da, Avrupa Konseyinden çıkmamıştır. Kitap eklemede kitabın basıldığı tarihteki bilgiler içinde hareket edilmiştir. Anlaşma metinleri genel geçerlidir.