Ortaöğretim Öğrencilerinin Çevresel Bilinç Düzeyleri ve Çevre Etiği Yaklaşımlarının İncelenmesi (Van İl Merkezi Örneği)

---

Gülersoy A. E., Turan S.

İksad Yayınevi, Ankara, 2025

• Yayın Türü: Kitap / Araştırma Kitabı
• Basım Tarihi: 2025
• Yayınevi: İksad Yayınevi
• Basıldığı Şehir: Ankara
• Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu
• Dokuz Eylül Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

İlk beş yok oluşun aksine Altıncı Yok Oluş (Antroposen) insan faaliyetlerinin etkisiyle ortaya çıkmış ve kompleks bir sürece dönüşmüştür. Beş asır dünyaya hâkim olan kapitalizmin ve 20. yüzyılda uygulanan hantal sosyalist-komünist pratiklerin insanlığa refah getiremediği aşikardır. Kolektif umutsuzluğun kol gezdiği bir ortamda insanlık yeni bir arayış içerisindedir. Böylesi bir ortamda umudun bir kanadı da insanlığın bilincini yükseltecek ve onu eyleme yönlendirecek eğitim uygulamalarıdır. Nitekim biz eğitimcilerin ekolojik ve toplumsal belleğin taşıyıcıları olmak yanında gerek bulunduğumuz zamandaki gerekse gelecekteki doğa-insan ilişkisinin gerçekçi ve bilimsel zeminde yürütülebilmesi adına hayati misyonları vardır. Çevre eğitimi de interdisipliner örüntüsüyle bu misyonların ete kemiğe bürünmesine hizmet edecek pedagojik ve akademik bir alan olarak karşımıza çıkmaktadır. Birçok canlı türü neslinin yok edildiği, doğal alanların hızla metalaştırıldığı dünyamızda yaklaşık 1 milyar insan temiz içme suyuna erişememekte ve bir o kadar insan da açlıkla pençeleşmektedir. Başka bir deyişle dünyada ekonomik, toplumsal ve çevresel adaletten söz etmek imkansızdır. Bu açıdan insanların çevresel bilinç düzeylerinin yükseltilmesi ve doğa-insan ilişkileri düzleminde bütüncül bir çevre etiği yaklaşımının yaratılması küresel ekonomik, toplumsal ve çevresel adaletsizliğin gittikçe derinleşmesine bir nebze yanıt olma potansiyeli taşımaktadır.

Sözü edilen kapsamda bir misyona sahip olan bu çalışma Semra TURAN’ın 2024 yılında Prof. Dr. Ali Ekber GÜLERSOY danışmanlığında Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Matematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Anabilim Dalı’nda yürüttüğü “Ortaöğretim Öğrencilerinin Çevresel Bilinç Düzeyleri ve Çevre Etiği Yaklaşımlarının İncelenmesi: Van İl Merkezi Örneği” başlıklı doktora tezinden yararlanılarak hazırlanmıştır. Söylem-eylem birliği açısından operasyonel (eylemsel) çevre okuryazarlığının gittikçe önem kazandığı bir ortamda çalışmamızın çevre eğitimine ilgi duyanlar yanında çevre eğitimi alanında yapılacak araştırmalara katkı sağlaması temennimizdir.