VERGİ BİLANÇOSUNDA ETKİLİ HESAPLARIN CEZALI TARHİYAT AÇISINDAN İRDELENMESİ


Karakoyun F.

Mali Çözüm, cilt.35, sa.189, ss.821-854, 2025 (Hakemli Dergi)

  • Yayın Türü: Makale / Derleme
  • Cilt numarası: 35 Sayı: 189
  • Basım Tarihi: 2025
  • Dergi Adı: Mali Çözüm
  • Derginin Tarandığı İndeksler: TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.821-854
  • Dokuz Eylül Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Bilanço, işletmelerin finansal performansları hakkında durum bilgisi verir.
Ancak vergi kurallarının emredici hükümleri muhasebe teorisi ve işletme
biliminden farklı kayıtların izlenmesini ve düzenlenmesini gerektirmektedir.
Ekonomik kriz ve yüksek enflasyon dönemleri işletmelerin sürdürülebilirliğinde
tehdit oluşturan faktörlerdir. 1 No’lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel
Tebliği ile yapılan düzenlemeler günümüzde işletmelerin gerçek durumunu
yansıtmada dar ve kuralcı bir yapı içinde yetersiz kalmaktadır. Vergi için
muhasebe uygulamalarında matrah tespitinin doğruluğu esas alınır. Mükellef
bazı hallerde ticari faaliyetlerinin gerçekliği ve doğal hayatın akışına dayanak
teşkil eden durumlar için ispat külfeti ile karşılaşmaktadır. Türkiye’de kayıt
dışı ile mücadelede veri analizi teknikleri ve risk analiz sistemlerinin gelişimi
neticesinde, vergi incelemelerinde cezalı tarhiyata ilişkin işlemlerin de arttığı
görülmektedir. İdarenin izaha davet sebepleri arasında bulunan öncelikli
hususlar çalışmanın konu başlıklarında belirleyici olmuştur. Denetimde cezalı
tarhiyata muhatap olmamak için yürütülen işlemlerin vergi muhasebesi bakımından
kontrolü gereklidir. Çalışmanın amacı, vergi güvenliği temelinde
yapılan düzenlemelerin yorumlanmasında özelik arz eden hususları açıklamak,
yükümlülüklerin yerine getirilmesinde idare ile uyuşmazlık doğurabilecek
bazı hesapların iktisadi ve teknik gerekçelerini değerlendirmektir. Hem
muhasebe hem vergi uygulamalarının ticari hayatın ve ekonomik koşulların
gerçekliği ile örtüşeceği düzenlemeler gerekli görülmektedir.