VIII. ULUSLARARASI TURK SANAT, TARİH VE FOLKLORU KONGRE VE SANAT AKTİVİTELERİ, Konya, Türkiye, 4 - 06 Mayıs 2017, ss.559-564
KÖRÜKLÜ
ÇİZMENİN SON USTALARI
MUSTAFA VE ZEKİ AVCIOĞLU
Last Masters of Accordion Boots; Mustafa and
Zeki Avcıoğlu
Canan ERDÖNMEZ [1]
ÖZET
Efelerin zeybeklerin ve kızanların
kıyafetlerini tamamlayan en önemli unsurlardan biri olan körüklü çizmeler gücün,
mertliğin simgesidir. Mübadele sırasında Girit’ten Söke’ye göç eden çizme
ustası Hüseyin Rıfat Oral’ın getirdiği bir zanaattır. Ata binmeyi kolaylaştıran
körüklü çizme, sağlam ve zarif duruşuyla Ege beylerinin tercih ettiği ayakkabı
olmuştur. Körüklü çizmenin çıkardığı ses giyenin gösterişli kılmış, efenin
mekâna gelişini haber vererek ahaliye destur mesajı vermiştir.
Sayasında dana derisi, astarında keçi
derisi, tabanında da ise kösele kullanılan çizmeler %100 doğal malzemeden
üretilen yaz kış sağlıklı giyilebilen bir çizmedir. El üretimi ile kişiye özel
üretilen çizmelerin montajında tahta çiviler kullanılır. Üretimin en meşakkatli
süreci körüklü koncun yapılma sürecidir. Her ustanın yapamadığı marifet isteyen
bu ince işin ustaları Karışık Körüklü Çizmeyi Simit (Çember) Körüklü Çizme,
Baklava (Akordeon) Körüklü Çizme çeşitleriyle modellerini
zenginleştirmişlerdir. Günümüzde bu mesleğin son ustalarından Mustafa ve Zeki
Avcıoğlu Söke Çarşıda bu zanaatı devam ettirmektedirler. Alan araştırmasıyla
hazırlanan bu bildiri röportaj tekniği ile hazırlanmıştır.
Anahtar Kelimeler: Mustafa ve Zeki Avcıoğlu, Karışık
Körüklü Çizme, Simit (Çember) Körüklü Çizme, Baklava (Akordeon) Körüklü Çizme,
SUMMARY
Accordion boots, one of the most significant complementary
factors of swashbucklers, lads and zeibeks, are the symbols of power and
bravery. It’s a craft brought by the boot craftsman Hüseyin Rıfat Oral who
migrated from Crete to Söke during Turkey – Greece population exchange.
Enabling horse riding, the accordion boots - with their solid and elegant
stances - became the shoe choice of the Aegean masters. The noise made by the
boots rendered the wearer flamboyant and gave a massage of permission to the
people by declaring the arrival of the swashbuckler.
Made of 100 % natural materials, these are all
season wearable boots, in the production of which were used calf leather for
vamp, kid for insole and stout leather for sole. Pegs are used in the assembly
of these bespoke boots made by hand. The hardest part of the production is the
process of making the accordion leg of the boots. The craftsmen of this fine
work, which cannot be made by all masters, enriched models with accordion types
such as ‘baklava, simit and akordeon (accordion). Remaining masters of this job, Mustafa and
Zeki Avcıoğlu carry on this craft at Kuyumcular Çarşısı (Jewellery Bazaar) in
Söke. Prepared through field research, these report was prepared with interview
method.
Anahtar Kelimeler: Mustafa and Zeki Avcıoğlu, Accordion
Boots, Circle Boots, Smooth Boots,
[1] Öğretim Görevlisi; İzmir Dokuz Eylül Üniversitesi, Güzel Sanatlar Fakültesi, Tekstil ve
Moda Tasarım Bölümü, Moda Aksesuar Tasarım Ana Sanat Dalı iletişim; canan.erdonmez@gmail.com