Akademik Veri Yönetim Sistemi
VI. ULUSLARARASI COĞRAFYA EĞİTİMİ KONGRESİ (UCEK/ICGE-6) , İstanbul, Türkiye, 19 - 22 Eylül 2024, ss.197-198, (Özet Bildiri)
İklim değişiminin etkileri tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde ve araştırma sahasında da belirgin şekilde hissedilmektedir. Bu değişimden en fazla etkilenen sahaların başında Akdeniz havzası ve bu iklimin yaşandığı yerler gelmektedir. İklim değişiminin en çarpıcı yansımalarından birisi de yağış miktarı, yağışlı gün sayıları ve yağış rejimindeki değişimlerdir. İnceleme sahası olarak, tarih boyunca önemli bir tarım ve yerleşim merkezleri bulunduran Orta Gediz Havzası seçilmiştir. Batıda Spil/Manisa Dağı, güneyde Bozdağ kütlesi, kuzeyde Akhisar Gölmarmara havzalarını sınırlayan yüksek kütleye kadar uzanmaktadır. Araştırma alanı, batı sektörlü (W, NW, ve SW yönlü) cephe sistemlerinin sahaya girişinde morfo-klimatik özelliklerinden dolayı çok şanslı değildir. Örneğin Salihli’de, Turgutlu’da yıllık toplam yağışlar 600 mm’nin altında iken, Bozdağların daha batısında bulunan batı sektörlü cephe sistemlerine açık olan Kemalpaşa (İzmir)’de yağış 1000 mm’nin üzerindedir. Bu durum sahanın kabaca bir graben şeklinde olmasıyla ilgilidir. Bu jeomorfolojik durum, yağış konusunda iklim değişiminin çok daha belirgin biçimde ortaya çıkmasına neden olmuştur. Yağış kademelerindeki değişimi ortaya koymak için son 50 yılı kapsayan günlük yağış verisi kullanılmıştır. İnceleme sahasını yansıtması bakımından Manisa, Turgutlu, Salihli, Akhisar istasyonlarına ait verilerden yararlanılmıştır. Bu datalar excel’de işlenerek, Mann-Kendall yöntemiyle de günlük yağış kademelerine göre nasıl bir değişim olduğu belirlenmeye çalışılmıştır. Yağış kademelerine göre yapılan analizlerde, normal yağışların (0,1-10,0 mm) azaldığı, çok şiddetli sağanakların (100,0 - +) arttığını belirtmek mümkündür. Yağışlı günlerde de belirgin bir düşüş görülmektedir. Ancak yıllık toplam yağışlar bağlamında konuya bakıldığında, yağışlarda azalan bir trend olduğu söylenemez. Yıllık yağışlarda, diğer değişkenlere (basınç değerleri, gezici siklonlar, cephe sistemleri vb.) bağlı olarak salınımlar olduğu belirtilebilir. İnceleme alanında, m2’ye düşen yağışın ne kadarının buharlaştığı/evapotranspirasyon, akıma geçen su miktarı, su noksanı, su fazlası, sızma/infiltrasyon için Thornthwaite yöntemi kullanılmıştır. Bu yöntemle, yukarıda belirtilen istasyonların su bilançoları ve ilgili yağış, buharlaşma grafikleri elde edilerek yorumlarmıştır. Yağış kademelerindeki değişim bütün istasyonlar için belirlenecektir. Thornthwaite yöntemiyle su bilançosu durumları ve bunların ortama, yüzey sularına olan etkileri de yorumlanmaya çalışılmıştır. Anahtar Kelimeler: İklim değişimi, Orta Gediz havzası, yağış kademeleri, su bilançosu, su açığı
The effects of climate change are clearly felt in our country and in the research field, as well as all over the world. The Mediterranean basin and the places where this climate is experienced are among the areas most affected by this change. One of the most striking reflections of climate change is the amount of precipitation, the number of rainy days and changes in the precipitation regime. The Middle Gediz Basin, which has been an important agricultural and settlement center throughout history, was chosen as the study area. It extends to Spil/Manisa Mountain in the west, Bozdağ mass in the south, and the high mass that borders the Akhisar Gölmarmara basins in the north. The research area is not very lucky due to the morpho-climatic characteristics of the western sector (W, NW, and SW oriented) front systems entering the field. For example, while the total annual precipitation in Salihli and Turgutlu is below 600 mm, the precipitation in Kemalpaşa (İzmir), which is located further west of the Bozdağ Mountains and is open to the western sector front systems, is over 1000 mm. This situation is related to the fact that the field is roughly in the shape of a graben. This geomorphological situation has caused climate change to occur more clearly in terms of precipitation. Daily precipitation data covering the last 50 years was used to reveal the rainfall change. Data from Manisa, Turgutlu, Salihli and Akhisar stations were used to reflect the study area. These data were processed in Excel and the Mann-Kendall method was used to determine the change according to daily precipitation levels. In the analyzes made according to rainfall levels, it is possible to state that normal rainfall (0.1-10.0 mm) decreased and very heavy showers (100.0 - +) increased. A significant decrease is also observed on rainy days. However, when looking at the issue in the context of annual total precipitation, it cannot be said that there is a decreasing trend in precipitation. It can be noted that there are oscillations in annual precipitation depending on other variables (air pressure values, cyclonic activities, front systems, etc.). In the study area, the Thornthwaite method was used to determine how much of the precipitation per m2 evaporated/evapotranspiration, the amount of water flowing into the stream, water deficiency, infiltration. With this method, water balance sheets and related precipitation and evaporation graphs of the above-mentioned stations were obtained and interpreted. The change in rainfall levels will be determined for all stations. Water balance states and their effects on the environment and surface waters were also tried to be interpreted using the Thornthwaite method. Keywords: Climate change, Middle Gediz Basin, rainfall categories, water balance sheet, water deficit