DENİZ ULAŞTIRMASINDA ETMEN TABANLI MODELLEME VE BENZETİM İNCELEMESİ


Çelik B., Zorba Y.

Dokuz Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dergisi, cilt.12, sa.2, ss.151-176, 2019 (Hakemli Dergi)

Özet

Deniz yoluyla ulaşımı, yük ve yolcu taşımacılığında, son yıllarda değişimler yaşanmaktadır. Deniz taşımacılığındaki önemli konular; güvenlik, deniz ortamının korunması, optimal zaman ve minimum maliyet ile bir denge noktası yakalanmasıdır. Simülasyon, kazaların önlenmesi ve güvenlik zayıflıklarının tespiti gibi problem çözme için etkili yöntemlerden biridir. Benzetimler ayrıca mevcut durumların analizi, tasarım veya modellerin test edilmesi için de yaygın şekilde kullanılmaktadır. Benzetim çalışmaları temel olarak Kesikli Olay (Discrete Event) Benzetim, Sistem Dinamikleri (System Dynamics) yaklaşımları ve Etmen Tabanlı (Agent-based) Modelleme ve Benzetim yaklaşımı olarak yazında yer almaktadır. Bunlardan Etmen tabanlı benzetim modelleri, belirli tanımlanmış kuralları uygulayan etmenlerin birbirleriyle ve çevreleriyle olan ilişkilerinden oluşur. Yöntem; fizik, biyoloji, sosyal bilimler, mühendislik ve yönetim bilimlerini kapsayan çok çeşitli disiplinlerde kullanılmaktadır. Deniz ulaştırmasına yönelik etmen tabanlı modelleme/benzetim çalışmalarının tespit edilmesi bu çalışmanın amacını oluşturmaktadır. Bu amaçla özellikle deniz ulaştırmasında kullanılan etmen tabanlı modelleme ve benzetim modelleme çalışmalarına odaklanılmış, çalışılan konu ve içeriklerin ortaya çıkarılması hedeflenmiştir. Gerçekleştirilen yazın taramasının sonucunda deniz ulaştırmasına yönelik modelleme/benzetim çalışmalarının çoğunlukla deniz trafiğinin analizi, deniz haydutluğu ve güvenlik, liman ekipmanlarının verimliliği, arama kurtarma operasyonları başlıklarında yoğunlaştığı tespit edilmiştir.

Maritime transportation, cargo and passenger transportation have been changing in recent years. Important issues in maritime transport are mainly: safety, security, protection of the marine environment, capture a balance point by optimal timing and minimum costs. Simulation is one of the effective methods for problem solving such as prevention of accidents and detection of security weaknesses. Simulations are also widely used to analyze existing conditions, to understand behavior, to design, to evaluate system through models. The simulation studies take place in the literature as Discrete Event Simulation, System Dynamics and Agent-based Modeling and Simulation. Agent-based Simulation models consist of the agents that implement defined rules, agent-agent relationships and interactions between agent and its environment. Agent-based Simulation is used in a wide variety of disciplines including physics, biology, social sciences, engineering and management sciences. The aim of this study is to determine the simulation studies especially for the agent-based models in maritime transportation. For this purpose, the simulation/modeling studies used in maritime transportation have been reviewed and the subjects and contents that are focused on the agent-based models have been revealed. As a result of the literature review, it has been determined that the modeling/ simulation studies for maritime transportation are mostly concentrated in the analysis of maritime traffic, piracy and maritime security, efficiency of port equipment and search and rescue operations.