Research Information System
Akademi Kitabevi Yayınları, Ankara, 2024
I. RİSK DEĞERLENDİRME
Dr. Öğretim Üyesi YAVUZ DOĞAN
Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji AD, İzmir; yavuz.dogan@deu.edu.tr
ÖZET
Afet gibi durumlar doğrudan laboratuvarları etkileyerek kayıp veya
hizmette aksama nedeni olabileceği gibi laboratuvarların taşıdığı
tehlikelerin kendisi de bir afetin kaynağı olabilir. Hatalı yapısal kusurlar,
duyarsızlık, hazırlıksızlık gibi tehlikeye karşı gerekli önlemler olmadığında
afetin etkisi beklenenden fazla olacaktır. Acil durum eylem planları olası
zararların azaltılmasında oldukça önemli rol oynar. Afet planlaması zarar
azaltma, hazırlık, müdahale ve iyileştirme faaliyetlerini içerir.
Risk değerlendirme bu sürecin en önemli basamağını oluşturur. Risk
yönetimi temel olarak riskin kontrolüne yönelik önlemleri, alınan önlemlerin
etkinliğinin denetimini ve gerekiyorsa yapılacak iyileştirmeleri kapsar. Risk
yönetiminin en temel öğesi planlamadır ve etkin risk değerlendirmeyle
başlar. Riskin belirlenmesinde zarar görebilirlik düzeyi riskin şiddetini
belirleyen önemli bir parametredir. Zarar Görebilirlik, bir organizasyonun
tehlike meydana geldiğinde karşı karşıya kalabileceği zararın olası
büyüklüğü olarak tanımlanır. İnsan, varlık ve hizmet üzerine olmak üzere
üç boyutta ortaya çıkabilir. Zarar görebilirlik ile afet arasında doğrusal bir
ilişki vardır. Tehlike boyutu büyük olsa dahi, zarar görebilirlik küçükse afet
küçük boyutta yaşanacaktır.
Hazards Vulnerability Analysis olarak tanımlanan tehlike kırılganlık analizi
tehlikelerin belirlenmesi, riskleri azaltma ve planlama faaliyetlerinin
oluşturulmasında sistematik bir yaklaşım sağlar. Bu amaçla Kaiser tehlike
zarar görebilirlik analiz yönteminin kullanılmasını önerilmektedir. Afetlere
karşı her laboratuvar gerekli zarar azaltıcı önlemleri belirleyerek bir afet
planı oluşturması gerekir.
Anahtar Kelimeler: Risk yönetimi, Risk değerlendirme, Afet planlama, Zarar
görebilirlik, Tehlike kırılganlık analizi, Kaiser analizi
SUMMARY
Disasters can directly affect laboratories and cause loss of service
disruption, also the hazards that laboratories carry can itself be the source
of a disaster. In the absence of necessary precautions against hazards
such as faulty structural defects, insensitivity, lack of preparedness, the
impact of the disaster will be greater than expected. Emergency action
plans play a very important role in reducing potential damages. Disaster
planning includes mitigation, preparation, response and recovery activities.
Risk assessment is the most important step of risk managment. Risk
management basically covers the measures to control the risk, the audit of
the effectiveness of the measures taken and the improvements to be
made if necessary. The most fundamental element of risk management is
planning and it starts with effective risk assessment. In determining the
risk, the level of vulnerability is an important parameter that determines the
severity of the risk. Vulnerability is defined as the probable magnitude of
the damage that an organization may face when a hazard occurs. It can
occur in three dimensions: human, property and service. There is a linear
relationship between vulnerability and disaster. Even if the hazard size is
large, if the vulnerability is small, the disaster will be experienced in a
small size.
Hazard vulnerability analysis provides a systematic approach to the
identification of hazards, risk reduction and planning activities. For this
purpose, it is recommended to use Kaiser hazard vulnerability analysis
method. Each laboratory should create a disaster plan by determining the
necessary mitigation measures against disasters.
Key words: Risk management, Risk assessment, Disaster planning, Vulnerability,
Hazard vulnerability analysis, Kaiser analysis