LECOQ’DA DRAMATİK BİR SAHA OLAN BUFONUN KÖKENİ ÜZERİNE

Bu makalede Uluslararası Tiyatro Okulu Jacques Lecoq’un pedagojisinde yer alan bufon oyun sahasının olası kökeni araştırılmıştır. Bufon oyun sahası kendine has biçimiyle ve oyun koşullarıyla Lecoq pedagojisinde önemli bir oyun sahasıdır. Grotesk, mistik, fantastik unsurları barındıran, bedensel çalışmalarla doğaçlamanın birlikte ilerlediği bir sahadır. Lecoq pedagojisi içerisinde direkt olarak bufon oyun sahasının kökeni işaret edilmemekle birlikte soytarı geleneğinin kökeninden önemli benzer unsurlar barındırmaktadır. Lecoq’un pedagojisi içerisinde uygulanan yöntemin kökensel olarak oturduğu zeminin tam olarak adreslenmemiş olması eğitim aşamasında uygulanırken bazı soruları da ortaya çıkarmaktadır. Bufon çalışmaları ve uygulamalarında farklılaşmalara, zaman zaman teknik biçim olarak clown (kırmızı burun) tekniğiyle karıştırılmasına da sebep olabilmektedir. Bu nedenle Lecoq pedagojisinde uygulandığı biçimi üzerinden bufonların olası tarihsel kökenleriyle paralel olabilecek zeminler araştırılmak istenmiştir. Bu araştırma kavramı farklı açılardan betimlemeye dayalı nitel bir araştırma olup Lecoq ve bufon üzerine literatür taranarak ilişkiler çözümlenerek gerçekleştirilmiştir. Roma tiyatrosundan, Geç Orta Çağ ve Rönesans’a kadar olan ritüel, şenlik ve karnaval kültürüne bakılmıştır. Toplumsal hiyerarşinin tersine işlemesi ve grotesk unsurların öne çıkması gibi unsurlar tarihteki karnavallar, ritüeller ve aptallar bayramı gibi kaynaklarda kendine yer bulmaktadır. Yapılan literatür taramasında bufonlardaki bedensel deformasyon, grotesk estetikle paralellik göstermektedir. Bufonların maskeyi bedensel bir maskeye dönüştürmesi, toplumdaki normları eleştirme işlevi, hiyerarşik kendine has bir düzene sahip olmaları gibi kendine has unsurlar tarihteki karnavalların biçim ve içerik özellikleriyle benzerlik göstermektedir. Bu paralel okuma sonucunda Lecoq’un bufon oyun sahasının grotesk beden anlayışı ve soytarı kültürüyle benzer pek çok ögesi ortaya konmuştur.