Akademik Veri Yönetim Sistemi
4. Ulusal Çağdaş Siyaset Felsefesi Sempozyumu, Ankara Üniversitesi DTCF Felsefe Bölümü, Ankara, Türkiye, 5 - 06 Aralık 2019, ss.32
Hegel'in Erken Dönem Metinlerinde Toplum, Ahlak ve Siyaset
Hegel’in Jena öncesinde Bern ve Frankfurt yıllarında kaleme almış olduğu erken dönem metinleri bugüne kadar teolojik metinler olarak alımlandı ve yorumlandı. Bu elbette Hegel’in erken dönem düşüncelerine son derece tek yanlı bir yaklaşımdır. Bunun nedeni, elbette metinlerin Hermann Nohl tarafından 1907 yılında ilk defa yayınlandıklarında “Teolojik Gençlik Yazıları” adı altında yayınlanmış olmasıdır. Nohl’un bu derlemesi Hegel’in bu döneme ait metinlerinin bilebildiğim kadarıyla bugüne kadar tek toplu baskısıdır. Bu durum söz konusu tek yanlı algıyı güncel tutuyor ve güçlendiriyor. Kanımca bu tek yanlı algı ayrıca Hegelci felsefeyi hep Hıristiyan teolojisi ile ilişkilendirme çabasıyla da ilgilidir. Kuşkusuz Hegel’in en erken dönem metinleri başlıkları ve ele aldıkları konular bakımından teolojik içermelere sahip metinlerdir. Bu metinler kaleme alınırken Hegel tarafından teolojik içermeler kuşkusuz amaçlanmıştır. Fakat bu nedenle Hegel’in erken dönem metinlerini basit bir şekilde yalnızca teolojik metinler olarak yorumlamak çok yanlış olacaktır. Zira metinlerin kaleme alındığı dönem Almanya’da politik konuların yaygın bir şekilde din kavramı altında ve dini sorunlar bağlamında ve çerçevesinde tartışıldığı bir dönemdir. Bu nedenle söz konusu metinlerin ağırlıklı olarak pratik felsefenin sorunlarını konu etmesi nedeniyle en az toplumsal, ahlaki ve politikayı ilgilendiren yanları da vardır. Bu nedenle acaba bu metinler içerik bakımından pratik felsefenin “toplum”, “ahlak” ve “politika” kavramları merkeze alınarak analiz edilebilirler mi? Sempozyumda sunmak istediğim bu çalışmada Hegel’in erken dönem metinlerin bu üç kavram temel alınarak bazı güncel yaklaşımlar da tartışılarak yorumlanacaktır. Böylece Hegel’in felsefene hiç bilinmeyen bazı yeni bakış açılarını göstermek istiyorum.
http://ttsfd.org/sempozyum/arsiv/sempozyum4/IVSempozyumBildiriOzetleriKitabi.pdf