Akademik Veri Yönetim Sistemi
ŞAMANIN NEFESİ UMAY’IN ELİ: Türk Halk Hekimliği Kitabı II, Nagihan BAYSAL YURDAKUL, Editör, Paradigma Yayınları, Çanakkale, ss.256-278, 2025
Müzikle tedavi, insanlık tarihi kadar eski bir uygulama olarak kültürlerarası geçerliliği ve çok katmanlı yapısıyla hem bilimsel hem de sanatsal incelemelere konu olmaktadır. Sesin fiziksel, ruhsal ve sosyal etkilerine dayanan bu kadim yöntem, özellikle ritim, melodi ve tını gibi müziğin temel öğeleri aracılığıyla şifa arayışına yönelmiştir. Türk dünyasında bu arayış, tarihsel süreç içinde hem şamanik ritüellerde hem de tasavvufî pratiklerde kurumsal ve kültürel bir biçim kazanmıştır; şifa geleneğiyle müzik arasında kurulan bu bağ ise, Türklerin inanç sistemleri, sağlık yaklaşımları ve estetik değerleriyle bütünleşerek zamanla sistematik tedavi yöntemlerine dönüşmüştür.
Bu bölümde, Türk dünyasında müzikle tedavi geleneği tarihsel, kültürel ve işlevsel bir perspektifle ele alınmaktadır. Özellikle pentatonik dizinin, şifa verici özellikleri açısından melodik bir unsur olmanın ötesine geçerek duygusal aktarım, nörofizyolojik etkileşim ve ritüelistik kullanım boyutlarıyla da değerlendirildiği vurgulanacaktır. Literatürde genellikle yüzeysel biçimde ele alınan pentatonik yapı, burada hem kuramsal hem de özgün bir katkı sunmak üzere derinlemesine işlenecektir.
Bu bağlamda, tarihsel kaynak incelemelerinin yanı sıra etnomüzikolojik değerlendirmeler ve deneysel çalışmalardan elde edilen bulgular, Sibirya, Orta Asya, Anadolu ve Balkanlar gibi farklı coğrafyalardaki şifa uygulamaları örnekleriyle birlikte ele alınacaktır. Böylece müzik, yalnızca geleneksel bir sanat dalı olarak değil, aynı zamanda işlevsel ve iyileştirici bir araç olarak bütüncül bir bağlam içinde konumlandırılmış olacaktır.