Akademik Veri Yönetim Sistemi
MIZANU'L-HAQQ: JOURNAL OF ISLAMIC STUDIES, sa.13, ss.565-594, 2021 (Hakemli Dergi)
Hamd Allah (c.c)’a, salât ve selâm Rasûlullah (s.a.v)’a olsun. Bu araştırma
tefsir usûlü alanında bir incelemedir. Tefsir ilminin, kendisine hizmet eden
diğer ilimlerden müstağni olmadığı mâlumdur. Tefsir usûlü bu ilimlerin en
önemlilerindendir. Çünkü Kur’ân’ın doğru tefsir edilebilmesi için kendilerine
bu ilimle ulaştığımız ilmi mukaddimeler ve küllî kâideler uyarınca yol almak
gerekir. Bu alanda araştırma yapanların vazifelerinden biri de mütekaddim
âlimlerin tefsir usûlü hususundaki gayretlerini ortaya koymaktır. Zira mütekaddim âlimler, sonradan gelecekler için araştırmanın yolunu kolaylaştırmışlar ve yol işaretlerini belirlemişlerdir.
Tam da noktadan hareketle bu araştırma Osmanlı Devleti âlimlerinden Kâfiyeci lakabıyla meşhur Muhammed b. Süleyman’ın (h.978) tefsir usûlüne
dair gayret ve çalışmalarına ışık tutmayı amaçlamaktadır. Özellikle “et-Teysîr fî Kavâidi İlmi’t-Tefsir” isimli eseri dikkate alınacak ve daha önce üzerinde
durulmamış yönleri, ilim ehlinin istifadesine sunulmak üzere akademik bir
incelemeye tabi tutulacaktır.
Çalışmamızın konusunu şu sorulara aranan cevaplar oluşturmaktadır: “Tefsir
usûlünden ne kastedilmektedir? Kâfiyeci’nin tefsir usûlü ilmine dair metodunun özellikleri ve ilmi kriterleri nelerdir? Tefsir ilminin terimlerini belirlemede
gayret ve katkısının önemi nedir? Ortaya koyduğu kâidelerin ilmi kıymeti nedir?”
Bu çalışma bir giriş ve üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde tefsir usûlü
ilminin mâhiyeti konusu, kitabın müellifinin metoduna uygun olarak ele alınmış;
diğer iki bölümde ise temel kavramlar ile Kâfiyeci’nin tefsir ilmi için belirlediği
küllî kâideler yine onun perspektifinden incelenmiştir.