İzmir-Karşıyaka'da Çevresel Algıyı Çözümlemeye Yönelik Bir Araştırma


Özgen A. İ., Türkseven Doğrusoy İ.

Tasarım+Kuram, cilt.16, ss.153-167, 2020 (Hakemli Dergi)

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 16
  • Basım Tarihi: 2020
  • Doi Numarası: 10.14744/tasarimkuram.2020.85057
  • Dergi Adı: Tasarım+Kuram
  • Derginin Tarandığı İndeksler: TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.153-167
  • Dokuz Eylül Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Kentlerin okunabilir ve tanımlanabilir
olması, kentlilerin aidiyet, güvenlik,
sosyalleşme, yer-yön bulma gibi temel
ihtiyaçlarının giderilebilmesi ve insan-çevre
ilişkilerinin olumlu yönde geliştirilmesi
adına gereklidir. Bir kentin söz konusu
özellikleri içeren ve kentlilerin yaşam
kalitesini arttıran nitelikli bir kent olup
olmadığı, çevresel algı ve kentsel imge
çalışmalarıyla ortaya konarak
değerlendirilebilmekte ve gerektiğinde
iyileştirmeler yapılabilmektedir. Bu nedenle
çevresel algı çalışmalarının ampirik
düzlemde geliştirilmesi ve yeni yaklaşım
biçimlerinin uygulanması önemlidir. Bu
araştırmada yöntem olarak durum çalışması
(case study) gerçekleştirilmiş, İzmir kent
merkezinin önemli yerleşimlerinden biri olan
Karşıyaka çalışma alanı olarak seçilerek
çevresel algısı çözümlenmiştir. Çalışmada
anı, hafıza, duygu, düşünce ve davranışları
oluşturan bilişsel (cognitive) ve duygusal
(affective) algı süreçleri bütünde ele
alınmıştır. Bu kapsamda öncelikle literatür
taraması ile araştırmanın kuramsal modeli
ortaya konmuş, alan çalışmasında tesadüfi
olarak seçilen katılımcılarla açık uçlu
sorulardan oluşan yarı-yapılandırılmış
görüşmeler gerçekleştirilmiş ve Lynch’in
bilişsel haritalama yöntemi uygulanmıştır.
Elde edilen verilerin analiz edilmesiyle,
çalışma alanı olarak seçilen Karşıyaka’nın
çevresel algısı ve kentsel imgesi
çözümlenmiş, kentsel potansiyelleri ve
zayıflıkları ortaya konmuştur. Çalışmanın
sonunda Karşıyaka’nın ticari, sosyal,
rekreatif ve kültürel açıdan kentliler için
nitelikli bir kent deneyimi sunan, çevresel
imgelenebilirliği yüksek, kullanıcıları
tarafından benimsenmiş, anlamlandırılmış,
olumlu duygusal bağlar kurulan bir yerleşim
yeri olduğu sonucuna ulaşılmıştır

Cities’ legibility and definability are
essential in order to satisfy citizens security,
belonging, socializing and navigating needs
and to provide a positive human-
environment interaction. Moreover, an urban
settlement can be evaluated and ameliorated
through environmental perception and city
image studies. In this scope, developping
empirical environmental perception studies
and applying new research approaches are
crucial. In this paper, case study has been
the method used and the research field has
been determined as Karşıyaka, İzmir.
Evaluating Karşıyaka’s environmental
perception holistically with cognitive and
affective processes of perception which
forms memory, emotions and behaviour is
the main aim of the study. In this context,
firstly the theoretical background has been
established through literature research and
then field research consisting semi-
structured interviews including open-ended
questions and cognitive mapping has been
done with participants chosen by random
sampling. Analysing the data derived from
this research, Karşıyaka’s environmental
perception and city image, thus its potentials
and weaknesses have been revealed. It is
concluded that Karşıyaka is qualified imageable, embraced, sensed, positively
percepted and used urban space which
provides a fulfilling urban experience in
commercial, social, recreative and cultural
terms for its users.