Tarihi Kentsel Peyzaj [Historic Urban Landscape (HUL)] yaklaşımı perspektifinde İ̇zmir tarihi liman kentinde planlama ve kültürel mirasın korunmasına yönelik katılımcı bir model


Çatalbaş F., Ecemiş Kılıç S.

MEGARON, cilt.17, sa.3, ss.526-541, 2022 (ESCI)

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 17 Sayı: 3
  • Basım Tarihi: 2022
  • Doi Numarası: 10.14744/megaron.2022.64624
  • Dergi Adı: MEGARON
  • Derginin Tarandığı İndeksler: Emerging Sources Citation Index (ESCI), Avery, TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.526-541
  • Dokuz Eylül Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Çalışma, kentsel dinamikler içerisinde İzmir'de miras alanlarının korunması ve planlamasında karşılaşılan zorlukların neler olduğuna, UNESCO'nun tarihi kentsel peyzaj önerisinin bu alanların korunması ve yönetiminin iyileştirilmesine ne ölçüde etki edeceği sorularına yanıt aramaktadır. Çalışmanın amacı; Dünya Miras Alanı adayı olan Kemeraltı bölgesinin kentsel aktörlerinin ortak amaçlarla hareket edebildiği bir katılım süreci doğrultusunda bütünlüklü olarak değerlendirilebilme imkânı sunan “Historic Urban Landscape (HUL)” yaklaşımıyla ele alınmasıdır. Kemeraltı bölgesinde plan, proje vb. düzenleyen kentsel paydaşların tespit edilebilmesi amacıyla çalışmalar incelenerek, İzmir İli kültürel mirasın korunması açısından bilgi sahibi olan kurumların üst düzey yetkilileriyle derinlemesine görüşmeler yapılmıştır. Çalışmanın kapsamını, HUL yaklaşımının önerdiği kavram ve değerlendirme parametreleri, İzmir tarihi liman kenti ile kentsel aktörlerin görüşleri oluşturmaktadır. Planlama biliminde kültürel mirasın korunması, bütüncül planlama ve yönetim konuları arasındaki ilişkinin HUL yaklaşımı perspektifinden ve kültürel mirasa ilişkin konuların İzmir Tarihi Liman Kenti alan örneği üzerinden ele alınması açısından çalışma farklılaşmaktadır. İzmir Tarihi Liman Kenti, geleneksel liman ve ticaret merkezi, zengin kültürel değerleri ve kozmopolit yapısıyla üstün evrensel değere sahip özgün bir mirastır. Ginzarly, Houbart ve Teller (2018) HUL yaklaşımını bütüncül (holistic), bütünleşik (integrated) ve değer odaklı (value based) olmak üzere üç temel bileşen ile açıklamıştır. Bu çalışmada derinlemesine görüşme yapılan aktörlerin görüşleri bu bileşenlerle ilişkilendirilerek değerlendirilmiştir. Böylece İzmir tarihi liman kentinde HUL yaklaşımı parametreleri çerçevesinde üç eksenli bir koruma, planlama ve yönetim yaklaşımına işaret edilmektedir.