Jinekolojik Kanserli Hastalarda Sağlıklı Yaşam Tarzı Davranışları ve Önerileri

Güler B., Yanık F.

II. Uluslararası III. Ulusal Kadın Sağlığı Hemşireliği Kongresi, Ankara, Türkiye, 21 - 23 Aralık 2023, ss.329-334, (Tam Metin Bildiri)

Yayın Türü: Bildiri / Tam Metin Bildiri
Basıldığı Şehir: Ankara
Basıldığı Ülke: Türkiye
Sayfa Sayıları: ss.329-334
Dokuz Eylül Üniversitesi Adresli: Evet

Giriş: Jinekolojik kanser sıklığı sağlık alanındaki gelişmelere rağmen artmaktadır. Dünyada kadınlar arasında serviks kanseri dördüncü, endometrium kanseri altıncı ve over kanseri sekizinci en sık görülen kanserlerdir. Türkiye’de ise görülme sıklığına göre endometrium kanseri dördüncü, over kanseri altıncı ve serviks kanseri onuncu sırada yer almaktadır. Jinekolojik kanserlerin erken dönemde tanılanması jinekolojik kanserlere bağlı ölümleri azaltmada önemlidir. Jinekolojik kanserlerin azaltılmasında diğer bir yol ise jinekolojik malignitelerin gelişiminde kısmen rol oynayan obezite, sigara içme, fiziksel hareketsizlik ve sağlıksız beslenme gibi yaşam tarzı faktörlerinin kontrol altına alınmasıdır. Bu risk faktörlerinin tanıdan sonra kontrol altına alınması ve sürdürülebilir yaşam tarzı haline dönüştürülmesi sağkalım oranlarının arttırılmasında önemli rol oynamaktadır. Obezite ve sağlıklı olmayan yaşam biçimi davranışları jinekolojik kanserli hastalarda kanserden ziyade kardiyovasküler hastalıklar nedeniyle ölme olasılığını arttırmaktadır. Endometrial kanser hastalarının %70'e yakını obezdir ve KVH'den ölme olasılıkları kanserden iki kat daha fazladır. Jinekolojik kanserli kadınlar obezite veya sağlıksız yaşam tarzı davranışları ile jinekolojik kanser arasındaki bağlantı konusunda farkındalıklarının düşük olması, sağlıklı yaşam tarzı davranışlarıyla ilgili yanlış ve eksik bilgiye sahip olma, yorgunluk, fiziksel kısıtlılık ve ağrı gibi nedenlerle fiziksel aktivite yapamama, maddi zorluklar, eksik danışmanlık desteği, uygun olmayan fiziksel ortam, kanserin genetik geçişli olduğuna inanma gibi nedenlerle sağlıklı yaşam tarzı davranışlarını benimseyememektedir. The World Cancer Research Foundation (WCRF) (2018) kanserin önlenmesine ve kanser hastalarında komorbiditelerin azaltılmasına yönelik sağlıklı kiloyu korumayı, düzenli egzersiz yapmayı, meyve, sebze ve tam tahıllardan zengin beslenmeyi ve işlenmiş et ve şekerli içeceklerden kaçınmayı içeren genel yaşam tarzını önermektedir.

Sonuç ve Öneriler: Yaşam tarzı danışmanlığı, kanser tedavisinin tüm aşamalarında yer alan sağlık çalışanlarının ortak sorumluluğu ve kanser bakımının ayrılmaz bir parçası olarak görülmelidir. Yaşam tarzı değişikliklerinin faydalarının vurgulanması, eğitim ve öğretim yoluyla kişiselleştirilmiş sağlık bilgileri, bilgiyle ilgili engellerin aşılmasına yardımcı olabilir. Jinekolojik kanserli hastalarda sağlık davranışlarını teşvik etmeyi amaçlayan müdahaleler, sağlık profesyonellerinin yönlendirmesini ve tavsiyelerini, izlemin, planlama ve öz kontrolün teşvik edilmesini içermelidir.

Objective: The frequency of gynecological cancer is increasing despite developments in the field of health. Cervical cancer is the fourth most common cancer among women in the world, endometrium cancer is the sixth and ovarian cancer is the eighth most common cancer. In Turkey, endometrium cancer ranks fourth, ovarian cancer ranks sixth and cervical cancer ranks tenth in terms of incidence. Early diagnosis of gynecological cancers is important in reducing deaths due to gynecological cancers. Another way to reduce gynecological cancers is to control lifestyle factors such as obesity, smoking, physical inactivity and unhealthy nutrition, which play a partial role in the development of gynecological malignancies. Controlling these risk factors after diagnosis and turning them into a sustainable lifestyle plays an important role in increasing survival rates. Obesity and unhealthy lifestyle behaviors increase the likelihood of dying from cardiovascular diseases rather than cancer in patients with gynecological cancer. Close to 70% of endometrial cancer patients are obese and are twice as likely to die from Cardiovascular Disease than from cancer. Women with gynecological cancer have low awareness about the connection between obesity or unhealthy lifestyle behaviors and gynecological cancer, have incorrect and incomplete information about healthy lifestyle behaviors, cannot do physical activity due to reasons such as fatigue, physical limitation and pain, financial difficulties, lack of counseling support, they cannot adopt healthy lifestyle behaviors due to reasons such as an unsuitable physical environment and the belief that cancer is genetically inherited. The World Cancer Research Foundation (WCRF) (2018) recommends a general lifestyle to prevent cancer and reduce comorbidities in cancer patients, including maintaining a healthy weight, exercising regularly, eating a diet rich in fruits, vegetables and whole grains, and avoiding processed meat and sugary drinks.

Conclusion and Recommendations: Lifestyle counseling should be considered an integral part of cancer care and the joint responsibility of healthcare professionals involved in all stages of cancer treatment. Highlighting the benefits of lifestyle changes and personalized health information through education and training can help overcome knowledge barriers. Interventions aimed at promoting health behaviors in patients with gynecological cancer should include guidance and advice from health professionals, monitoring, planning, and promotion of self-control.