Oyuncunun bedeni sahnenin en önemli göstergelerinden ve en tartışmalı unsurlarından biridir. Oyuncunun enstrümanı olarak da anılan beden aynı zamanda bir çeşit kayıt cihazıdır. İnsanın türsel evriminde bilgiyi biriktirdiği gibi toplumsal ve kültürel gelişimde de çeşitli kodlamaları, teknikleri biriktirir. Bertolt Brecht, epik tiyatro anlayışında oyuncuların, rollerinin beden durumunu, ses tonunu, yüz ifadelerini belirleyen bir Gestus yaratmalarını ister. Bu sayede oyuncunun kendini rolden ayırabilmesini ve eleştirel bir perspektif kazanabilmesini umar. Türkçeye ‘toplumsal tavır’ olarak çevrilebilecek ‘Gestus’ belirli bir davranış ya da tutumun yorumunda bireyden başlayan ama toplumsal bir okumaya doğru uzanabilmeyi sağlayan bir araç olarak görülebilir. Toplumsal değişim, ritüeller, semboller, kültürlerarası etkileşim ve beden dili gibi konularda yaptığı araştırmalarla tanınan Marcel Mauss, 1934 yılında sunduğu bildiride ‘beden tekniklerini’ konu almıştır. Mauss, bedenin sosyal bir yapı olduğunu ve toplumsal normlarla şekillendiğini savunmaktadır. Bedenin hareketleri, jestleri, beden dilindeki incelikler ve ritüeller, bir toplumun değerlerini, normlarını ve sosyal düzenini yansıtmaktadır. Bu çalışma aynı dönemlerde, 1930’ların içinde, insan bedenine benzer bir dünya görüşü ve kuramsal okuma çerçevesinden bakan bu iki ismin ‘Gestus (toplumsal tavır)’ ve ‘beden teknikleri’ kavramlarının karşılıklı bir tartışmasına odaklanmayı amaçlamaktadır. Mauss’un fikirlerinin Brecht’in kuramsal çerçevesinde nasıl bir uygulama alanı bulduğu ortaya konacağı gibi tersinden bir okuma ile Mauss’un bedene bakarken gördüğü tekniklerin nasıl Brechtyen bir ‘Gestus’ okumasına yardımcı olabileceği de tartışılmaktadır. Sonuç olarak iki ismin de analiz ve yorumları ile neredeyse birer taslak aşamasında bıraktıkları fikirlerin, birbirlerine paralel okunmaları sayesinde daha kullanışlı ve zamana bağlı olmayan öneriler olduğu ortaya konmaktadır.

Anahtar Kelimeler: Oyunculuk, Bertolt Brecht, Marcel Mauss, Beden, Tiyatro