Akademik Veri Yönetim Sistemi
3. BASKENT INTERNATIONAL CONFERENCE ON MULTIDISCIPLINARY STUDIES, Ankara, Türkiye, 23 - 25 Eylül 2022
Özellikle kumaş ve nihai ürün satın
alma işlemlerinde kumaşların en önemli özelliklerinden birisi renk
özellikleridir. Hammadde ve eğirme teknolojisi ise boya alımını etkileyen en
önemli faktörler arasında yer almaktadır. Bu çalışma kapsamında özellikle son
yıllarda artan çevre bilincine paralel olarak biyo bozunurluk özelliklerinden
dolayı ön plana çıkan rejenere selülozik lif ve pamuk karışımlı iplikler üç
farklı farklı eğirme teknolojisinde (ring, kompakt, vortex) üretilmiş ve daha
sonra bu ipliklerden aynı makina ayarları kullanılarak süprem örme kumaşlar elde
edilmiştir. Tüm iplikler için iplik lineer yoğunluğu 20 tex'tir. Üretilen
süprem örme kumaşlar aynı reaktif boyarmadde kullanılarak aynı koşullar altında
boyanmıştır. Boyama sonrasında tüm kumaşlar aynı yıkama koşullarında yıkanmış
ve aynı ard işlemler uygulanmıştır. Boyanmış süprem örme kumaşların renk verimi
(kuvveti) (K/S), yansıtma (reflektans) (R) ve açıklık (L), sarılık-mavilik (b)
ve kırmızılık-yeşillik (a) değerleri spektrofotometre aracılığıyla ölçülmüştür.
Renk ölçümleri için Minolta Spektrofotometre CM-3600d kullanılmıştır. Ölçümlerde
CIE L*a*b*C*h° renk koordinat sistemi,
D65 aydınlatma ve 10° gözlemci açısı kullanılmıştır. Ölçümler 440 nm’lik spektral
bölgede yapılmıştır. K/S (renk verimi) değeri kumaşın renkliliği (renk kuvveti)
olarak adlandırılır ve cihaz tarafından Kubelka/Munk formülüne göre
hesaplanmaktadır. Reflektans (R) değeri ise kumaşın maksimum absorbsiyon dalga
boyundaki yansıtma değerini göstermektedir. Ölçüm sonuçları, IBM SPSS 25.0 programı kullanılarak %95 güven aralığında
(α=0,05) istatistiksel olarak analiz edilmiştir. Sonuçlar incelendiğinde, eğirme
teknolojisi ve hammaddenin kumaşların boyanabilirlik özellikleri üzerindeki
etkisinin istatistiksel olarak anlamlı olduğu görülmektedir. Renk verimi (K/S)
açısından genel bir değerlendirme yapıldığında en yüksek değerlerin diğer
ipliklere göre daha hacimli yapıya sahip olması nedeniyle vortex ipliklerden
üretilen süprem örme kumaşlara ait olduğu görülmektedir. Karışımdaki rejenere
selülozik lif miktarının artmasıyla K/S değerinin de arttığı sonucuna
ulaşılmıştır. Reflektans (yansıtma) özellikleri açısından bir inceleme
yapıldığında ise daha düzgün iplik yüzey özellikleri ile ön plana çıkan kompakt
ipliklerden üretilen kumaşların daha yüksek reflektans değerlerine sahip olduğu
görülmektedir. En düşük reflektans özelliği ise yapısında bulunan kemer
liflerinin etkisi nedeniyle vortex ipliklerden üretilen kumaşlara aittir. Reflektans
değerlerine hammaddenin etkisi incelendiğinde renk verimi değerlerine paralel
olarak rejenere selülozik lif miktarının artmasıyla reflektans değeri de
artmıştır.
One of the most important properties of fabrics, especially in fabric
and final product purchasing processes, is their color properties. Raw material
and spinning technology are among the most important factors affecting dye absorption.
Within the scope of this study, regenerated cellulosic fiber, which have come
to the forefront due to their biodegradability properties in parallel with the
increasing environmental awareness in recent years, and cotton blended yarns
were produced in three different spinning technologies (ring, compact, vortex),
and then single jersey knitted fabrics were produced from these yarns using the
same machine settings. Yarn linear density for all yarns is 20 tex. The single
jersey knit fabrics produced were dyed under the same conditions using the same
reactive dyestuff. After dyeing, all fabrics were washed under the same washing
conditions and the same post-treatments were applied. Color yield (strength)
(K/S), reflectance (R) and lightness (L), yellowness-blueness (b) and
redness-greenness (a) values of dyed single jersey knitted fabrics were
measured by spectrophotometer. Minolta Spectrophotometer CM-3600d was used for
color measurements. CIE L*a*b*C*h° color coordinate system, D65 illumination
and 10° observer angle were used in the measurements. Measurements were made in
the 440 nm spectral region. The K/S (color yield) value is called the
chromaticity (color strength) of the fabric and is calculated by the device
according to the Kubelka/Munk formula. The reflectance (R) value shows the
reflectance value of the fabric at the maximum absorption wavelength.
Measurement results were statistically analyzed at 95% confidence interval
(α=0.05) using IBM SPSS 25.0 program. When the results are examined, it is seen
that the effect of spinning technology and raw material on the dyeability
properties of fabrics is statistically significant. When a general evaluation
is made in terms of color yield (K/S), it is seen that the highest values
belong to single jersey knitted fabrics produced from vortex yarns, since
they have a more voluminous structure compared to other yarns. It was concluded
that the K/S value increased with the increase in the amount of regenerated
cellulosic fiber in the blend. When an examination is made in terms of
reflectance properties, it is seen that fabrics produced from compact yarns,
which stand out with their smoother yarn surface properties, have higher
reflectance values. The lowest reflectance feature belongs to the fabrics
produced from vortex yarns due to the effect of the wrapper fibers in its
structure. When the effect of the raw material on the reflectance values was
examined, the reflectance value increased with the increase in the amount of
regenerated cellulosic fiber in parallel with the color strength.